Türkiye´de yerli çeşitlerle muz üretimi de tüketimi de süratle artıyor. Yerli üretimde 728 bin tona ulaşılırken, tüketim ise 1 milyon ton …
Türkiye´de yerli çeşitlerle muz üretimi de tüketimi de süratle artıyor. Yerli üretimde 728 bin tona ulaşılırken, tüketim ise 1 milyon ton civarında gerçekleşiyor. Son yıllarda yürütülen AR-GE çalışmalarıyla yerli üretim destekleniyor. Tarım ve Orman Bakanlığı Ziraî Araştırmalar ve Siyasetler Genel Müdürlüğü´ne (TAGEM) bağlı, Mersin´in Faziletli ilçesindeki Alata Bahçe Kültürleri Araştırma Enstitüsü tescil ettirdiği 4 yeni muz çeşidine, seleksiyon ıslahıyla geliştirdiği yeni bir çeşidi daha eklemenin hazırlığında. Tescile sunulan yeni çeşit açıkta daha geniş alanlarda üretime imkan sağlayacak. Yeni çeşitle birlikte Adana, Osmaniye, Hatay ve Antalya´da önemli manada geniş alanlarda açıkta muz yetiştiriciliği yapılabilecek.
Alata Bahçe Kültürleri Araştırma Enstitüsü Müdürü Cengiz Türkay, yerli muzun üretiminin süratle arttığını ve artmaya da devam edeceğini söyledi.
Yürüttükleri AR-GE çalışmalarıyla ilgili bilgi veren Cengiz Türkay, “2005 Yılında muzda AR-GE çalışmalarına başladık, hala devam ediyoruz. 13 farklı proje tamamladık ve devam eden projelerimiz var. Ülkemizde muzda önemli bir muvaffakiyet öyküsü var. Biz 2000 yılında 50 bin tonluk bir yurt içi yerli üretim yapıyorken, tüketimimiz yaklaşık 100 bin tondu. 100 bin ton üretmeye başladığımızda birkaç yıl sonra tüketimimiz 200 bin tona çıktı. Şuanda 728 bin tonluk bir üretimimiz var, tüketimimizin de yaklaşık 1 milyon ton civarında olduğu bedellendiriliyor. Yurt içi üretim arttıkça, yurt içi tüketimde arttı. Bundan 20 yıl evvel her sofraya giremeyen, biraz daha yüksek gelir düzeyine hitap eden muz meyvesi artık yerli üretimin artmasıyla bir arada her sofraya rahatlıkla girebiliyor. Bu da yaptığımız AR-GE çalışmalarının bir sonucu” dedi.
“Çeşitlerin her biri bir muvaffakiyet hikayesi”
Geliştirip tescil edilen 4 farklı çeşidin bulunduğunu tabir eden Türkay, “Bunlardan en kıymetlisi ’Alata Azman’ çeşidi. 2019 yılında tescil ettirdik bu çeşidimizi. Bu çeşidimizin üretim hakkını kamu ihale mevzuatına nazaran özel dala devrettik. 2020 yılında bu çeşidimizden 2 milyon fidan üretildi. 2021 yılında da 4 milyon fidan üretilmesi hedefleniyor. Yani bu şu demek, 2 yılda 6 milyonluk bir fidan üretimi ve Türkiye´de yaklaşık 20 milyon muz ağacı olduğunu değerlendirirsek, muz bitkilerinin yaklaşık 3´de biri 2 yılda bizim geliştirdiğimiz çeşitlerle yenileniyor. Bu önemli bir muvaffakiyet öyküsü diyebiliriz” diye konuştu.
“Açıkta daha geniş alanlarda üretim imkanı sunacak yeni bir çeşidi tescile sunulduk”
Açıkta geniş bir alanda yetiştiriciliğe uygun bir çeşit adaylarının bulunduğuna dikkat çeken Türkay, “Bu çeşidimizi tescile sunduk, tescil süreci bittikten sonra mevzuata uygun bir biçimde özel kesime üretim hakkını devredeceğiz. 2005 yılında bir seleksiyon ıslahı çalışması başlattık. Mersin´den Antalya´ya kadar Manavgat´a kadar o devirde bulunan bütün muz alanlarını gezerek bir seleksiyon ıslahı geliştirdik. Ve 103 tane birey bulduk. Bu bireyleri enstitümüz Alata’da genetik kaynak parselimize diktik. Yeni geliştirdiğimiz çeşit seleksiyon ıslahı formülüyle geliştirilen bir çeşit. Bu bağlamda seleksiyon ıslahının sonucu olarak çeşidi tescil etabına getirdik ve tescile sunduk” dedi.
“Üretim konsepti değişebilir”
“Açıkta yetiştiriciliğe uygun çeşit adayımız tescil edildiğinde Türkiye´deki muz konsepti değişebilir” diyen Türkay, “Şöyle ki şuanda üretim daha çok örtü altında Antalya ve Mersin´in ilçelerinde ağırlaşıyor. Lakin açıkta yetiştiriciliğe uygun çeşitlerimizin üretime girmesiyle bir arada Adana Ovası´nda Çukurova´da, Hatay Ovası´nda Amik Ovası´nda ve Antalya Ovası´nda ekonomik manada açıkta yetiştiricilik yapılabilecek. Bu da önemli manada geniş alanlarda açıkta muz yetiştiriciliğinin yapılabileceği manasına geliyor. Yani üretim konsepti değişebilir. Açıkta yetiştiricilikte serada olduğu kadar, örtü altında olduğu kadar yüksek bir hevenk yani bitki başı randıman elde edilemiyor. Fakat üretim maliyetleri düşeceği için daha geniş alanda üretici açısından daha karlı bir yetiştiriciliğe imkan sağlıyor” biçiminde konuştu.
