Türkiye, Yunanistan, Fransa ve Almanya’nın tüm engellemelerine rağmen Akdeniz’de harekete geçiyor. Türkiye ile Libya arasındaki anlaşmanın 30 trilyon dolarlık potansiyel taşıdığı belirtiliyor.
Türkiye ve Libya arasında hidrokarbonlar alanında iş birliğinin geliştirilmesi, iki ülke kara ve deniz kaynaklarının araştırılması, geliştirilmesi ve üretimi alanında ortak projeler gerçekleştirilmesini amaçlayan Mutabakat Zaptı TBMM’ye sunuldu. 3 Ekim 2022 tarihinde Trablus’ta imzalanan mutabakat zaptına ilişkin kanun teklifinin önümüzdeki günlerde önce TBMM Dışişleri Komisyonunda, ardından Genel Kurul’da onaylanarak yürürlüğe girmesi bekleniyor.
Bir süre önce Libya’daki Trablus İstinaf Mahkemesinin, ülkenin iç hukukundan kaynaklanan teknik bir nedenle, anlaşmanın askıya alınmasına ilişkin bir karar verdiği belirtilmişti. Ancak sonrasında Libya Petrol Bakanı Muhammed Aoun anlaşmanın geçerli olduğunu açıklamıştı. Libya tarafından gelen bu açıklamalardan sonra Türkiye anlaşmanın onay sürecini başlattı. Bu kapsamda TBMM’ye sunulan mutabakat zaptında iki ülke arasındaki iş birliğinin nasıl yürütüleceğine ilişkin detaylara da yer verildi.
ARAMA, DAĞITIM VE TİCARETİ KAPSIYOR
Türkiye’nin Libya ile imzaladığı hidrokarbon mutabakat muhtırasının 30 trilyon dolarlık potansiyel taşıdığı belirtiliyor. Yunanistan başta olmak üzere Fransa ve Almanya gibi ülkelerin itiraz etmesine rağmen, anlaşma kapsamında Türkiye ve Libya iki ülkenin millî petrol şirketleri birçok alanda ortak çalışma yürütecek. Anlaşmaya göre, Libya’daki hidrokarbonların aranması, üretimi, taşınması, rafine edilmesi, ticarileştirilmesi, dağıtımı ve ticareti ile ilgili projelerin geliştirilmesi, petrol, doğalgaz, petrokimyasallar ve rafine edilmiş petrol ürünleri üretimi ve ticareti konusunda iki ülke iş birliği yapacak. Hidrokarbonlar alanında ikili bilimsel, teknik, teknolojik, hukuki, idari ve ticari iş birliğinin geliştirilmesi de teşvik edilecek.
Mutabakat zaptının gerekçesinde “Anlaşma ile iki ülkenin kara ve deniz kaynaklarının araştırılması, geliştirilmesi ve üretimi için ortak projelerin gerçekleştirilmesi gibi adımlarla mevcut iş birliğinin artırılması amaçlanmaktadır. Ayrıca, tarafların millî petrol şirketlerinin gerçekleştirecekleri iş birliğinin önemi bir defa daha vurgulanmaktadır” denildi.
TPAO İŞ ORTAKLIĞI KURACAK
Mutabakat metninde hidrokarbonlar alanında, her iki ülkenin kamu ve özel teşekküllerin arasındaki ortaklığı güçlendirme yoluyla bilgi ve uzmanlık alışverişi yapılacağı da belirtildi. Diğer iş birliği alanları arasında hidrokarbon kaynaklarının geliştirilmesi ve kullanımıyla ilgili projeler, mevzuat çalışmaları da dahil, doğalgaz ve petrol piyasa yapısı hakkında deneyim paylaşımı ve eğitim programlan düzenlenmesi gibi unsurlar yer aldı. Ayrıca, TPAO ile Libya Devleti Ulusal Petrol Şirketi (NOC) arasında kara ve deniz hidrokarbon sahalarında petrol operasyonları gerçekleştirmek amacıyla anlaşmalar yapacak. Her iki şirketin ortak teşebbüsler/iş ortaklıkları kurmaları desteklenecek. TPAO tarafından sahip olunan veya kullanılan sismik araştırma gemileri ile sondaj gemilerinin de Libya’da kullanılması anlaşmanın maddeleri arasında yer alıyor.
BOTAŞ VE TPIC DE DEVREDE
Bunların yanı sıra Libya’nın mevcut veya ilave petrol ve gaz boru hattı sistemlerinin geliştirilmesi ve işletilmesi konusunda da iş birliğine gidilecek. Bu kapsamda; BOTAŞ Libya’daki projelerde görev alacak. Turkish Petroleum International Company (TPIC) petrol ve doğalgaz, petrokimyasallar ve petrol ürünleri ticareti alanlarında iş birliği yapılacak. Anlaşmanın ‘Yatırım’ başlıklı bölümünde ise tarafların, hidrokarbonlar alanındaki yatırımları teşvik etmek için müşterek çalışmaları, kendi ilgili kamu ve özel şirketlerini hidrokarbonlar alanında yatırım yapmaları hususunda cesaretlendirmeleri, özel ve kamu teşekküllerini hidrokarbonlar alanında faaliyet gösterecek ortak teşebbüs veya şirketler kurmaları hususunda desteklemeleri öngörülüyor.
