Birleşmiş Milletler Besin ve Tarım Örgütü (FAO), Rusya‘nın Ukrayna’ya olan işgal teşebbüsü nedeniyle bütün dünyaya açlığın ve kıtlığın …
Birleşmiş Milletler Besin ve Tarım Örgütü (FAO), Rusya‘nın Ukrayna’ya olan işgal teşebbüsü nedeniyle bütün dünyaya açlığın ve kıtlığın gelmesinden telaş ediyor. Savaş nedeniyle Türkiye’nin kendi gereksinimini karşılayıp karşılayamayacağı ise merak konusu.
Teşkilatın Almanya, Avusturya ve Lichtenstein Genel Müdürü Martin Frick, Rusya ve Ukrayna’nın dünyanın önde gelen buğday ihcaratçıları olduğunu ve bu nedenle Rusya’nın Ukrayna’yı işgali ile buğday fiyatlarının kürsel çapta süratli biçimde arttığını lisana getirdi.
Rusya ile Ukrayna, global çaptaki buğday ihracatının yüzde 30’unu elinde bulunduruyor. Rusya’nın Ukrayna’ya akınıyla buğday fiyatları geçtiğimiz günlerde süratle tırmanışa geçerek rekor kırmıştı. Bugün de yüzde 10 artışla Avrupa’da buğdayın tonu 418,74 Euro’ya yükseldi.
Alman bankası Commerzbank’ın analistlerinden Carsten Fritsch, Rusya ve Ukrayna’nın dünya piyasalarından koptuğunu, bu durumun bilhassa Kuzey Afrika ülkeleriyle Ortadoğu’da büyük tasa yarattığını lisana getirdi. Bilhassa Kuzey Afrika ve Ortadoğu ülkeleri Rusya ve Ukrayna’dan buğday alıyor ve ekseriyetle de sübvansiyonla ekmek üretilmesini sağlıyor. Hakikaten bu ülkelerin birçoklarında pek çok başka az gelişmiş ülkelerde olduğu üzere ekmek temel besin hususu olma özelliğine sahip. Kelam konusu ülkelerde buğday çok sıcak ve kurak iklim nedeniyle yetişmiyor.
REZERVLER SON 9 YILIN EN DÜŞÜK DÜZEYİNDE
Buğday fiyatlarının artmasına neden olan bir öbür husus da dünya çapında rezervlerin gereğince dolu olmaması. Memleketler arası Hububat Konseyi’nin (IGC) bilgilerine nazaran dünyanın önde gelen ihracatçılarından Avrupa Birliği (AB), Rusya, Amerika Birleşik Devletleri (ABD), Kanada, Ukrayna, Avusturalya, Kazakistan ve Arjatın’de, 2021/2022 hasat devri için rezervler, 57 milyon ton ile son dokuz yılın en düşük düzeyine indi. Bu ölçünün dünya muhtaçlığının 27 günlük kısmına denk geldiğini belirten IGC, kelam konusu ülkeler ortasından Rusya ve Ukrayna çıkarıldığında mevcut buğday rezervinin dünyanın gereksinimini fakat üç hafta karşılayabileceğini kaydetti.
REZERVLER ÇİN’İN ELİNDE
Milletlerarası Hububat Konseyi’nin bilgilerine nazaran 131 milyon ton ile Çin dünyadaki buğday rezervlerinin yaklaşık yarısını elinde tutuyor, fakat Çin’deki buğday ölçüsüne dair bilgilerin doğruluğunu bağımsız kaynaklardan teyit etmek mümkün değil, çünkü Pekin hükümeti buğdayı stratejik eser saydığı için kesin dataları açıklamıyor.
Buğdayın stratejik eser sayılması siyaseti çerçevesinde Çin idaresi 2005-2006’dan itibaren buğday satın alımı için taban taban fiyatı uygulamasını yürürlüğe koydu. Çin bu uygulama ile çiftçilerini buğday üretimine teşvik etmeyi hedefliyor. Ülke geçen yıl da 1 milyon ton oranında yalnızca Kuzey Kore’ye buğday ihraç etti.
Memleketler arası Hububat Kurulu (IGC) ekonomistlerinden Alexander Karavaytsev, son iki yıl zarfında besin tedariğinde teminat konusunun öne çıktığını, bunun sonucu olarak da Pekin’in yedi yıl ortadan sonra 2021’de taban fiyatını artırdığını belirtti. Böylelikle hububat üretimi çiftçiler için cazip kılmaya çabalanıyor.
Karavaytsev, yalnızca Çin‘de değil öteki ülkelerde de makus hasat ve pandemi nedeniyle son iki senede besin temininde garanti konusunun ana gündem hususu haline geldiğini belirtiyor. Buğday fiyatları Avrupa’da son iki sene zarfında neredeyse ikiye katlanarak tonu evvel 390,75 euro olmuştu. Bugün de yüzde 10 artışla 418,74 Euro’ya yükseldiği bildirildi.
TÜRKİYE, BUĞDAY PROBLEMİ YAŞAYABİLİR
Buğday muhtaçlığının yüzde 70’ini Rusya, yüzde 15’ini de Ukrayna’dan karşılayan Türkiye’de de son günlerde buğday problemi yaşanabileceğine dair telaş hakim. Rusya’nın Ukrayna’ya taarruzuyla Türkiye’nin kendi gereksinimini karşılayıp karşılayamayacağı sorusu gündemde.
27 Ocak’ta kimi Tarım Eserlerinin İhracatına Ait Bildirim Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe girdi. Bildiri, Tarım ve Orman Bakanlığı’na, belirlenen kimi eserlerin ihracatında, gerektiğinde dönemsel düzenlemeler yapma yetkisi veriyor. Ardından 20 tarım eserinin ihracatına ait yetki alan Bakanlık, Rusya-Ukrayna savaşının tesiriyle girilen bu hafta başında evvel zeytinyağı, fasulye ve kırmızı mercimek ihracatına kısıtlama getirmişti. Bugün de tekrar Resmi Gazete’de yayınlanan bir bildiri ile bu listeye, Ukrayna’ya Rusya’nın saldırmasıyla oluşabilecek arz ıstırabı sebebiyle birtakım un ve yağ çeşitlerinin de eklendiği duyuruldu. Böylelikle ihracatına kısıtlama getirilen eser sayısı 37’ye çıktı.
Bunlar ortasında büyükbaş ve küçükbaş hayvan eti, pirinç, buğday, mısır unu, aşurelik buğday, soya, zeytinyağı, zeytin, ayçiçeği tohumu yağı, pamuk yağı, patates, sivri biber, patlıcan, elma, limon üzere yaygın kullanılan besin eserleri de bulunuyor.
Tahılın hayvan yemi ve güç üretiminde kullanılması nedeniyle öbür alanları da olumsuz etkileyeceği bildiriliyor. Almanya’daki tavuk ve kanatlı havyan ticareti ile uğraşan çiftçiler, buğday ve mısırın yakıt üretiminde kullanılmasına son verilmesi için hükümete davette bulundular. Çok sayıda örgüte üye çiftçilerin, Federal Tarım Bakanı Cem Özdemir ile Aşağı Saksonya Eyalet Tarım Bakanı Barbara Otte-Kinast’a’e bir mektup yazarak, global çapta yaşanan hububat düşüncesine dikkat çektikleri ve yakıt üretiminde kullanılmaya devam edilmesi halinde hayvanların yem muhtaçlığının karşılanmasında kasvete girileceğini ve besiciliği tehlikeye atacağını ilettikleri bildiriliyor.
