İnsanların milyarlar vererek aldığı elektrikli süpürgelerin yaygınlaşmadığı vakitlerde paklık aracı olarak kullanılan ot süpürgeler, Sakarya’da …
İnsanların milyarlar vererek aldığı elektrikli süpürgelerin yaygınlaşmadığı vakitlerde paklık aracı olarak kullanılan ot süpürgeler, Sakarya’da sayılı usta tarafından üretilmeye devam ediyor. Her gün gelişen teknoloji karşısında ayakta kalma çabası veren meslekte ustalar, yetiştirecek çırak olmayınca kendilerini son durak olarak görüyor.
Elektrikli süpürgelerin yaygınlaşmadığı vakitlerin en beğenilen mesleklerinden birisi olan süpürgecilik, öteki el emeği mesleklerde olduğu üzere adeta can çekişiyor. Türkiye’nin değerli süpürge üretim merkezlerinden biri olan Sakarya’da ise az sayıda süpürgeci babalarından öğrendikleri yolla üretimlerini devam ettirirken gelişen teknolojiye direniyor. Adapazarı ilçesi Zirai Aletler Sanayi Sitesi içerisinde süpürgeciler sitesi olarak tabir edilen minik tesislerde faaliyet gösteren süpürgeciler, son yıllarda çırak bulmakta zorlanırken teknolojinin de gelişmesiyle pahalarını kaybediyor.
Bin bir emekle yapılan ot süpürgeler teknolojiye direnmeye çalışıyor
İnsanoğlunun paklığa muhtaçlık duyduğu birinci vakitlerde icat ettiği süpürgeler, süpürge otundan yapılıyor. Süpürge otunun hasadı, temizlenmesi, kükürtle kurutulması, belli bir uzunluk haline getirilmesi, tek tek ayrılması, taslak haline getirilmesi, tutma yerinin yapılması ve dikiş atılması üzere birçok meşakkatli evreden geçen süpürgeler, ustaların dokunuşlarından sonra tam bir süpürge halini alarak ülkenin birçok kentine ve yurt dışına gönderiliyor. Süpürgecilik mesleğinin eski vakitlerde daha uygun yerlerde olduğunu belirten Sakarya Süpürgeciler Sitesi Lideri Nuri Köseoğlu, gelişen teknolojiye yenik düştüklerini de lisana getirdi.
Evvelden revaçta olan mesleğimiz şu anda teknolojiye karşı direnmeye uğraşıyor
Sakarya Süpürgeciler Sitesi Lideri Nuri Köseoğlu, “Eskiden revaçta olan mesleğimiz şu anda teknolojiye karşı direnmeye uğraşıyor. Biz istiyoruz teknolojiye karşın meskenlerde bu süpürgeler kullanılsın, mahallî idareler bizim ürettiğimiz eserleri kullansın. Evvelden 800-900 esnafımız vardı şu anda 70 esnaf yaklaşık olarak 300 çalışanla direnmeye uğraşıyoruz. Bizim dileğimiz mahallî idarelerin kısımlardan yahut petrolden yapılan süpürgeler yerine bizim süpürgeleri kullanıp hem bize hem de iktisada katkıda bulunmasını istiyoruz. Daha evvelce dışa bağımlı üretim yapılıyordu, 2 senden beri ise Samsun üzere bölgelerden kontratlı ekim yaptırıp iktisada katkı sağlamaya uğraşıyoruz” dedi.
Ham unsur ile birlikte süpürgenin tek fiyatı yaklaşık 17 liraya mal oluyor
Ot süpürgenin hasadı ve fiyatı hakkında bilgiler veren Köseoğlu, “Mayıs ayında ekilir, Haziran ve Temmuz üzere ihale borsasından alırız bu eserlerde köylüler tarafından ham husus olarak getirilir. Biz esnaf olarak ihaleden malı aldıktan sonra ıslatırız, kükürt ile yumuşatırız daha sonrasında ise ayıklama süreci, taslak süreci, sapa form verme ve dikiş sürecinden geçiriyoruz. Bunların hepsi tamamlandıktan sonra yurtiçi ve yurtdışı pazarlarına gönderiliyor. Ham husus ile bir arada süpürgenin tek fiyatı yaklaşık 17 liraya mal oluyor, bizde 18-19 liralara toptan olarak satıyoruz. Pazarda ise tek olarak satış fiyatı 25 ile 30 lira olarak piyasaya sürülüyor” diye konuştu.
Tek tek kesim yapıldıktan sonra diğer bir arkadaş taslak denilen olayı yapar
Küçük yaşlarda süpürgecilik mesleğine başladığını belirten Ali Güler, “Kükürtleme olayı yaparız süpürge yumuşasın ve beyazlasın diye ondan sonra benim yanıma gelir bende bunu üç çeşit olarak ayırırım. Tek tek kesim yapıldıktan sonra öteki bir arkadaş taslak denilen olayı yapar daha sonrada öbür bir arkadaşımız doruğunu telle çevirir. Bu süreçlerden sonra süpürge dikişi giderek hazır hale getirilir” halinde konuştu.
Bu meslek unutulmaya yüz tuttu
Meslekte son jenerasyon olduklarını aktaran Güler, “Bu meslek unutulmaya yüz tuttu. Plastik çıktığından beri vatandaş bunu pek kullanmıyor ancak bu plastikten daha güzeldir zira organik bir eserdir. Her taraf artık mermer ve fayans olunca bu süpürgeler kapı dışında kaldı. Ve bu meslekte çırak denilen bir şey kalmadı. Bu meslekte en genç olan insan ben diye bilirim ve ben 52 yaşındayım. Kimse bu işte kalmadı zira kimsenin cebine hitap etmiyor biz olmazsak bu meslek biter. Benim yaptığım işin tanesi 1 lira 30 kuruş, günde 100 adet yaparsam 130 lira para alacağım ve en fazla yapsan 150 lira para alırsın parası da para değil ancak yapacak bir şey yok babadan kalma meslekle kavrulmaya çalışıyoruz. Günde 12 saat çalışıyoruz bu meslekte lakin ne yapacaksın doğma büyüme bu işte kaldık öteki bir iş yapmadık ve bu yaştan sonrada diğer bir iş yapamayacağımız için mecburen bu süpürgeyi biz yapmak zorundayız” sözlerini kullandı.
Artık direnecek gücümüz kalmadı
Teknolojiye direnmeye çalıştıklarını belirten Güler, “Doğduğumdan beri bu mesleğin içindeyim ben ve bu süpürgeyi Türkiye’nin kullanmadığı yer yoktu. Bin tezgah vardı şuanda 50-60 tezgah kaldı. Bu elektrikli süpürgeler bizi mahvetti. Teknolojiye direnen el sanatı olarak tek meslek süpürgecilik kaldı, bizde ne kadar dayanacağız bilemiyorum zira bizimde artık direnecek gücümüz kalmadı” dedi.
