Tarih boyunca birçok medeniyete mesken sahipliği yapan Anadolu, bu istikametiyle arkeolojik açıdan dünyanın en varlıklı toprakları ortasında yer …
Tarih boyunca birçok medeniyete mesken sahipliği yapan Anadolu, bu istikametiyle arkeolojik açıdan dünyanın en varlıklı toprakları ortasında yer alıyor. Antik Karia bölgesinin en değerli merkezlerinden olan ve Muğla’nın Yatağan ilçesinde bulunan Stratonikeia Antik Kenti, ülkemizde farklı uygarlıkların izlerini taşıyan az yerlerden biri olarak dikkat çekiyor.
Türkiye iş Bankası, dünyanın en büyük mermer antik kenti olma özelliğinin yanında, antik devrin yanı sıra Osmanlı ve Cumhuriyet Devrinin yapı, kent dokusunun bir ortada olduğu Stratonikeia hafriyat çalışmalarına takviye veriyor. Banka; ülkemizin varlıklı arkeolojik varlığının gün yüzüne çıkarılması ve muhafazaya alınarak dünya mirasına kazandırılması, birebir vakitte toplumumuzun tarih ve arkeoloji şuurunun pekişmesi maksadıyla bilimsel araştırmalarla Anadolu uygarlığına dair bilim insanlarının özverili çalışmalarına ve uzun soluklu projelere katkı sunuyor. Banka, bugüne kadar Patara, Zeugma, Teos, Nysa ve Kaman/Kalehöyük’teki bilimsel çalışmalara takviye sağladı.
Stratonikeia Antik Kenti’nde yapılan hafriyat çalışmalarıyla ilgili olarak İş Sanat Genel Müdürü Zuhal Üreten, İş Bankası Kurumsal Bağlantı Müdürü Gül Meltem Atılgan ve Stratonikeia Antik Kenti Hafriyat Lideri Prof. Dr. Bilal Söğüt’ün iştirakleriyle bir inceleme ziyareti gerçekleştirildi.
Stratonikeia’da üç devrin izlerini taşıyan pek çok yapı iç içe
Karia bölgesinin iç kısmındaki kentler ortasında yer alan ve denizle iç bölgelerin ilişkisini sağlayan geçiş yolu üzerindeki değerli bir yerleşim yeri olan Stratonikeia Antik Kenti, Helenistik Devir öncesinde Karialılar’ın toplandığı yer olarak biliniyor.
Antik Devir ile Osmanlı ve Cumhuriyet Devri yapılarının olduğu, tıpkı anda 2200 yıllık tarih farkının yaşatıldığı az tarihi yerleşimlerden biri olan Stratonikeia; Antik Devir kalıntılarında, Osmanlı Dönemi’ne ilişkin taş döşeli tarihi sokaklarda vakit tünelindeymiş üzere dolaşılabilen, erken Cumhuriyet periyodu köy kahvelerinde molaların verilebildiği tek kent.
Stratonikeia’daki en eski buluntular, MÖ 3 bine kadar gidiyor. Yazılı bilgiler ve yerleşimle ilgili buluntular, MÖ 2. bin sonlarına ilişkin. Antik müelliflerden Herodotos, Strabon, Pausanias ve Bizanslı Stephanos’un aktardıklarına nazaran, burada Helenistik Devir öncesine ilişkin bir yerleşmenin bulunduğu biliniyor. Kentin ismi, MÖ 3. yüzyılın 2. çeyreğinden itibaren Seleukos hükümdarı I. Antiokhos tarafından, evvel üvey annesi daha sonra ise eşi olan Stratonike ismine değiştirilmiş.
Antik kentteki tapınak-2, İş Bankası’nın dayanağı ile kazılıyor
Kentte İş Bankası’nın dayanağı ile hafriyat çalışmaları yürütülen Tapınak-2, tiyatronun güneyindeki üst terasta yer alıyor. Bu yapı ve etrafının, tiyatro ile birlikte düşünülerek düzenlendiği iddia ediliyor. Bu nedenle yapı, birebir vakitte bir tiyatro tapınağı olarak da kıymetlendirilebilir. Peripteral planlı, Ion sisteminde, üç basamaklı bir altyapı üzerine inşa edilen Tapınak, Erken İmparatorluk Periyoduna tarihleniyor.
Kentte; ortalarında agoralar, hamamlar, latrina ve tapınakların da olduğu pek çok antik yapının yanı sıra, 14-15. yüzyıla uzanan Beylikler Devri Türk Hamamı da bulunuyor. 17. yüzyıldan itibaren yerli ve yabancı pek çok seyyah ve araştırmacının uğradığı yerlerden biri olan Stratonikeia’da, birinci bilimsel hafriyatlar 1 Ağustos 1977 tarihinde Prof. Dr. Yusuf Boysal başkanlığında bir takım tarafından başlatıldı ve 1999 yılına kadar sürdü. Kazıların 2003-2006 yılları ortasında Prof. Dr. M. Çetin Şahin başkanlığında yapıldığı Antik Kentte, 2008 yılından bu yana hafriyat, araştırma ve onarım çalışmalarını Kültür ve Turizm Bakanlığı ile Pamukkale Üniversitesi ismine, Bakanlar Konseyi kararı ile Prof. Dr. Bilal Söğüt başkanlığında bir grup yürütüyor.
“Sütun başlıkları ve süslemelerin kalitesi, çok değerli bir yapının olduğunu gösteriyor”
Hafriyat Lideri Prof. Dr. Bilal Söğüt de Kültür ve Turizm Bakanlığı ile Pamukkale Üniversitesi ismine arkeolojik kazıların yürütüldüğü Stratonikeia’nın, Antik Devirler ile Osmanlı ve Cumhuriyet Devri yapılarının iç içe olduğu, tarihi bir yerleşim yeri olduğunu vurguladı. Söğüt, “Kültür ve Turizm Bakanlığı ile Pamukkale Üniversitesi ismine Stratonikeia ve Lagina’da antik devirden günümüze kadar gelen yapılarda hafriyat, onarım ve konservasyon çalışması gerçekleştiriyoruz. Bulunduğumuz alandaki çalışmaları da Türkiye İş Bankası’nın dayanakları ile yürütüyoruz. Birinci başlarda ne olduğunu bilmediğimiz bir yapıydı. Şimdiki süreçte en azından yapının giriş kısmını hatta mozaikli olan kısmını, yapının birkaç periyot geçirmiş olduğunu ve Milattan sonra 4’üncü yüzyılda yaşanmış olduğunu tespit ettik şimdilik. Stratonikeia’da Tunç periyodundan eser var, birebir vakitte Arkaik devirden yapı kalıntıları ve sur duvarları var. Roma periyodunda kullanılan tiyatro, beylikler periyodundan hamam ve cami var. Osmanlı devrinden konaklar, taş döşeli yollar, köy meydanları ve mescitler var. Her devirden yapı var. Cumhuriyet periyodundan meskenler de var. Hatta şu anda bu alanda yaşayan aileler de var. Böylesine özel bir pozisyonda bulunan ve mimari elemanları ile mozaikleri açısından çok özel bir yapı olduğu anlaşılan bu alanın kazılmasında verdikleri takviye için İş Bankası Ailesine çok teşekkür ederim” dedi.
“Arkeolojik varlığımızın geleceğe aktarılabilecek biçimde korunması her birimizin sorumluluğu”
İş Bankası Kurumsal Bağlantı Müdürü Gül Meltem Atılgan, Bankanın Stratonikeia’daki hafriyat çalışmalarına sağladığı katkıya dair yaptığı açıklamada, tarih boyunca sayısız medeniyete konut sahipliği yapmış eşsiz bir coğrafya olan Anadolu’nun, arkeolojik açıdan dünyanın en varlıklı toprakları ortasında yer aldığını vurguladı. “Sahip olduğumuz arkeolojik varlığın gün yüzüne çıkarılması, bugünkü kuşaklarla buluşturulması ve geleceğe aktarılabilecek biçimde korunmasının her birimizin sorumluluğu olduğunu düşünüyoruz” diyen Atılgan, şöyle konuştu: “Bugün burada bankamızın hafriyat çalışmalarına dayanak olduğu Stratonikeia antik kentindeyiz. Anadolu birçok medeniyete mesken sahipliği yapmış eşsiz bir coğrafya. Buradaki arkeolojik bedellerin gün ışığına çıkarılması, gelecek nesillere sağ salim ulaştırılması bizim İş Bankası olarak kurumsal toplumsal sorumluluklarımızdan birisi. Stratonikeia’nın dışında Zeugma Muzalar Meskeni, Teos, Patara, Nysa bizim toplumsal sorumluluk projesi kapsamında sürdürülebilir ve uzun soluklu dayanak sağladığımız yerlerden. Bu arkeolojik varlıkların gün yüzüne çıkartılması ve mümkün oludğu kadar gelecek kuşaklara ulaştırılması. Bu çalışmaların yalnızca Anadolu’nun tarihi değil, dünya mirasına da katkı sağlayacağını düşünüyoruz ve bundan da büyük memnunluk duyuyoruz”
