Vergi ve sosyal güvenlikte devrim kapıda

TBMM’ye sunulan torba yasa, sosyal güvenlik ve vergi sisteminde köklü değişiklikler öngörüyor.

Sosyal Güvenlik Uzmanı Yavuz Kurt, TBMM’ye sunulan 36 maddelik torba yasa teklifinin vergi ve sosyal güvenlik sisteminde köklü değişiklikler öngördüğünü belirtti. Kurt, düzenlemenin kayıt dışılıkla mücadele ve sistemin finansal sürdürülebilirliğini güçlendirmeyi hedeflediğini ifade etti. Vergi ve prim affı söylentilerine de değinen Kurt, böyle bir çalışmanın şu anda gündemde olmadığını vurguladı.

Sosyal Güvenlik Uzmanı Yavuz Kurt, TBMM’ye sunulan 36 maddelik yasa teklifi ile vergi ve sosyal güvenlik alanında önemli değişikliklerin amaçlandığını, vergilendirme kapsamının genişletilmesi, kayıt dışılıkla mücadelede etkinliğin artırılması ve sosyal güvenlik sisteminin sürdürülebilirliği için finansal yapısının güçlendirilmesi gibi hedeflere odaklanıldığını belirtti. Vergi ve prim affıyla ilgili spekülasyonlara da değinen Kurt, ilgili bakanlıklar nezdinde böyle bir hazırlığın henüz olmadığını da sözlerine ekledi.

VERGİ VE PRİM AFFI YOK

Vergi ve SGK borçlarının yapılandırılmasıyla ilgili son düzenleme 2023 Mart ayında yapıldı. Son dönemde bankacılık sektöründe takibe dönüş oranının artmasıyla birlikte BDDK 2024 Eylül ve 2025 Temmuz aylarında, ihtiyaç kredileri ile bireysel kredi kartlarına yeniden yapılandırma imkânı sağlamıştı. Torba yasada vergi ve sigorta primleri içinse bir yapılandırma düzenlemesi bulunmuyor. Ancak finansal istikrar ve bütçe dengeleri göz önünde bulundurularak kısa vadede gündeme geleceğini düşünüyoruz.

TORBA YASA NELER GETİRİYOR?

Birçok maddesinin 01.01.2026 tarihinden itibaren geçerli olmak üzere Yasa teklifi ile mesken gelirlerinde kira istisnası kaldırılıyor, bazı işletme ruhsatlarına yıllık harç getiriliyor, sosyal güvenlik prim oranları ve doğum hariç sigorta borçlanma maliyetleri artıyor, bazı SGK teşvikleri sonlandırılıyor, BES’te devlet katkısı değişiyor.

SGK PRİM ORANI ARTIYOR

İşveren ve çalışanlardan alınan malûllük, yaşlılık ve ölüm sigortaları prim oranı yüzde 20’den yüzde 21’e yükseltiliyor. Bu 1 puanlık prim artışı yüzde 11 olan işveren hissesine ilave edilerek işveren prim hissesi yüzde 12 olacak. Böylelikle toplamda işçi ve işveren hisseleri ile birlikte yüzde 37,75 olan sigorta prim oranı yüzde 38,75 olarak uygulanacak.

KİRA GELİRLERİNDE VERGİ İSTİSNASI KALKIYOR

Konut sahiplerinin yıl içinde elde ettikleri kira gelirleri için uygulanan 47 bin TL (2025 yılı için) tutarındaki istisna uygulaması kaldırılıyor. Bu istisna sadece sosyal güvenlik kurumlarından emekli, maluliyet, dul ve yetim aylığı alanların Türkiye sınırları içerisinde sahibi oldukları meskenlerden elde ettikleri kiralar için uygulanacak.

DEĞERİNDEN DÜŞÜK GÖSTERİLEN EMLAK SATIŞINDA CEZA ARTIYOR

Gayrimenkullerin gerçek bedelinden daha az matrah beyan edilerek alış, satışının yapıldığının tespiti halinde tapu harç bedeli üzerinden uygulanan yüzde 25 vergi ziyaı cezası yüzde 100’e çıkarılacak. Ayrıca devir ve iktisap bedelleri de emlak vergisi değerinden az olamayacak.

GAYRİMENKULLERİN DEVİR İKTİSAP BEDELLERİ DEĞİŞİYOR

Mevcut uygulamada bir gayrimenkul edinirken veya devrederken alıcı ve satıcıdan ayrı ayrı binde 20 olmak üzere toplamda yüzde 4 olarak tahsil edilen tapu harcı, beyan edilen gerçek devir ve iktisap bedeli üzerinden hesaplanıyor. Yeni düzenlemeyle devir ve iktisap bedelleri emlak vergisi değerinden az gösterilemeyecek.

TEŞVİKLERDE İNDİRİME GİDİLİYOR

İşverenlere uzun yıllardır sağlanan 5 puanlık sigorta işveren hissesi indirim oranı 2025 Şubat ayından itibaren imalat sektörü hariç 4 puana indirilmişti. İmalat sektörü için bu teşvik 2026 sonuna kadar 5 puan olarak uygulanmaya devam edilecek olup Kanun teklifi ile imalat sektörü dışında kalan sektörlerde bu indirim 2 puana düşürülüyor.

BAĞ-KUR PRİM TEŞVİKİ SONLANDIRILIYOR

Kanun teklifi ile ilk defa sigortalı olan genç girişimciler (18-29 yaş arası) için 1 yıl süre ile uygulanan Bağ-Kur prim teşviki sonlandırılacak. Böylelikle bu kişilerde ilk bir yıl için sigorta primi ödeyecekler.

İSTEĞE BAĞLI SİGORTALI OLANLARIN PRİMLERİ DE ARTACAK

Günümüzde isteğe bağlı sigorta için yüzde 32, Ek-5 (tarım işçileri) için yüzde 34,5, ticari taksi, dolmuş v.b. şoförleri için yüzde 32,5 ve ev hizmetlerinde 10 günden az çalışıp hizmetlerini 30 güne tamamlamak isteyenler için yüzde 32,5 olan prim oranları da yüzde 1 artırılıyor.

SİGORTA PRİM TAVANI YÜKSELTİLİYOR

Hali hazırda asgari ücretin 7,5 katı olarak uygulanmakta olan sigorta primi tavanı asgari ücretin 9 katına çıkarılacak. Böylelikle yüksek gelir elde edenlerin işverenleri ve kendilerinin ödeyecekleri prim tutarları da artmış olacak.

HİZMET BORÇLANMASI MALİYETİ ARTIYOR

Askerlik, avukatlık stajı, hekimlerin fahri asistanlık, memurların aylıksız izin süreleri, tutukluluk, gözaltı, grev, lokavt ve kısmi süreli çalışmalar gibi hizmet borçlanmaları için yüzde 32 olarak hesaplanan ödenecek prim tutarı artık doğum borçlanması hariç diğer hizmet borçlanmalarında prime esas günlük kazancın yüzde 45’i üzerinden hesaplanacak. Bu durumda 2025 yılı için günlük borçlanma maliyeti 277 bin TL iken 390,08 TL’ye çıkacak. Gerek yapılacak yasal düzenleme gerekse 2026 asgari ücret artışı göz önünde bulundurularak borçlanma yapacak olanların elini çabuk tutması önem taşıyor.

BES’TE DEVLET KATKISI DEĞİŞİYOR

Güncel uygulamada katılımcıların bireysel emeklilik sistemine her ay ödedikleri katkı paylarının yüzde 30’u Devlet Katkısı olarak birikimlerine ekleniyor. Yasa teklifi ile bu tutarı yüzde 50’ye kadar artırma ya da sıfıra kadar indirme için Cumhurbaşkanına yetki verilmekte. Böylelikle BES’te Devlet Katkısı yüzde 45’e kadar çıkarılabilecek yahut sıfıra kadar indirilebilecektir.