Temmuz sonrasında vefat yardımı fiyatı 20.497 TL ila 918 TL ortasında ödenecek Maaş katsayısındaki artışlar birçok ödemeyi arttırdığı üzere …
Temmuz sonrasında vefat yardımı fiyatı 20.497 TL ila 918 TL ortasında ödenecek
Maaş katsayısındaki artışlar birçok ödemeyi arttırdığı üzere mevt yardımını da arttırmıştır. Elbette mevt yardımı arttı diye hiç kimse koşa koşa mevte gitmek istemez. Fakat geride kalanlara da geçim kederi düştüğü için az da olsa bir katkı sağlandığını tabir etmek isteriz.
Bu köşede yıllardır mevt yardımının ölen kişinin statüsüne nazaran farklı ödendiğini yazıp duruyoruz fakat bir türlü sonuç değişmiyor. Ağızların tadını bozan mevt her faninin tadacağı hayatın en acı gerçeklerinden birisidir. Ölen şahısların geride kalanlarına bazen az, bazen ise çok ödeme yapılmaktadır. Bu çerçevede, ölen bireylerin tamamı sigortalı olsa da vefat nedeniyle yapılan yardımlar ölen kişinin statüsüne nazaran değişmektedir.
Kimilerinin vefat yardımı maaş katsayısındaki artışa nazaran belirlenmekteyken, maaş katsayısındaki artıştan etkilenmeyen büyük bir kesim de bulunmaktadır.
En yüksek mevt yardımı milletvekillerinin yakınlarına yapılmaktadır?
3671 sayılı Türkiye Büyük Millet Meclisi Üyelerinin Ödenek, Yolluk ve Emekliliklerine Dair Kanun’un Mevt Yardımı başlıklı 7’nci unsurunda; “Türkiye Büyük Millet Meclisi üyelerinin vefatları halinde 657 sayılı Devlet Memurları Kanunu ile ek ve değişikliklerine nazaran en yüksek devlet memurunun almakta olduğu aylığın (ek gösterge dahil) on iki aylık meblağı mevt yardımı olarak Türkiye Büyük Millet Meclisi bütçesinden yolu dairesinde ve re’sen ödenir.
Yasama organı üyeliği sona erenler için bu yardım vefat tarihi itibariyle birinci fıkraya nazaran hesaplanacak ölçünün yarısı fiyatında olmak üzere Türkiye Büyük Millet Meclisi bütçesinden ödenir. Bu unsur uyarınca mevt yardımı yapılanlara başka mevzuat kararları ile öngörülen mevt yardımları yapılmaz. Bu unsurun tatbikinde 657 sayılı Devlet Memurları Kanunu’nun 208’inci unsuru kararları uygulanır” kararına yer verilmiştir.
Bu karara nazaran milletvekili iken vefat edenler için 9500 * 0,179797 =1.708,07 *12 = 20.496,84 TL mevt yardımı yapılacaktır. Lakin, milletvekilliği sona erenlerin ölmesi halinde ise 20.496,84/2 = 10.248,42 TL’dir.
Bu ödemeden rastgele bir kesinti yapılmamakta olup, ödeme talebe nazaran yapılmaktadır. Yani bu ödemeler talep olmadan yapılmaz ve zamanaşımı müddetinde talep olmazsa hazineye kalmaktadır.
Memurların ölmesi halinde yakınlarına ne kadar vefat yardımı yapılmaktadır?
657 sayılı Kanun’un mevt yardımı ödeneğini düzenleyen 208’inci hususunda; “Devlet memurlarından; memur olmayan eşi ile [ikiden fazla dahi olsa] aile yardımı ödeneğine müstahak çocuğu ölenlere en yüksek devlet memuru aylığı (ek gösterge dahil) fiyatında, memurun vefatı halinde sıhhatinde bildiri ile gösterdiği kimseye, şayet bildiri vermemiş ise eşine ve çocuklarına, bunlar yoksa ana ve babasına, bunlar da yoksa kardeşlerine en yüksek devlet memuru aylığının (ek gösterge dahil) iki katı fiyatında vefat yardımı ödeneği verilir. Mevt yardımı ödeneği, hiçbir vergi ve kesintiye tabi tutulmaksızın ve ödeme buyruğu aranmaksızın saymanlarca derhal ödenir. Bu yardım borç için haciz edilemez” kararına yer verilmiştir.
Cumhurbaşkanlığı İdari İşler Lideri için En Yüksek Devlet Memuru tabiri kullanılmaktadır. Buna ödenen gösterge ve ek gösterge fiyatı olan 1500+8000 sayısı toplamının memur maaş katsayısı ile çarpımından oluşan fiyata ise En Yüksek Devlet Memuru Aylığı sözü kullanılmaktadır.
Buna nazaran ölen devlet memuruna 9500 * 0,179797 = 1.708 * 2 = 3.416 TL meblağında vefat yardımı ödenecektir. Bu ödemeden rastgele bir kesinti yapılmayacaktır.
Ayrıyeten, 5510 sayılı Kanun’un 37’nci hususu mucibince gerekli kurallar yerine getirilmişse üstte belirtilen 3.416 TL’nin yanında ayrıyeten Toplumsal Güvenlik Kurumu tarafından 2021 yılı için belirlenen 918 TL fiyatındaki cenaze ödeneği de verilecektir.
Tekrar memur olmayan eş ile aile yardımı ödeneğine müstehak çocuğu ölenlere ise 1.708 TL fiyatında vefat yardımı ödenecektir. Sigortalıların eş ve çocuklarının mevti halinde ise rastgele bir ödeme yapılmamaktadır.
Sigortalının ölmesi halinde yakınlarına ne kadar mevt yardımı yapılmaktadır?
5510 sayılı Kanun’un evlenme ve cenaze ödeneği başlıklı 37’nci unsurunda; “İş kazası yahut meslek hastalığı sonucu yahut daima iş göremezlik geliri, malüllük, görev malüllüğü yahut yaşlılık aylığı almakta iken yahut kendisi için en az 360 gün malüllük, yaşlılık ve vefat sigortası primi bildirilmiş olup da ölen sigortalının hak sahiplerine Kurum İdare Konseyi’nce belirlenip Bakan tarafından onaylanan tarife üzerinden cenaze ödeneği ödenir. Cenaze ödeneği, sırasıyla sigortalının eşine, yoksa çocuklarına, o da yoksa ana babasına, o da yoksa kardeşlerine verilir. Cenaze ödeneğinin üçüncü fıkrada sayılanlara ödenememesi ve sigortalının cenazesinin gerçek yahut hukukî şahıslar tarafından kaldırılması durumunda, üçüncü fıkrada belirtilen meblağı geçmemek üzere evraklara dayanan masraflar, masrafı yapan gerçek yahut hükmî şahıslara ödenir. 4’üncü unsurun birinci fıkrasının (c) bendi kapsamında sigortalı sayılanlardan ölenlerin hak sahiplerine kendi kurumları tarafından ilgili mevzuat gereği vefat yardımı hariç cenaze masrafı, cenaze nakil masrafı ödeneği yahut bu mahiyette bir ödemenin yapılması halinde, kurum tarafından cenaze ödeneği ödenmez” kararına yer verilmiştir.
Husus ile ilgili olarak SGK İdare Konseyi’nce alınan 25/12/2009 tarihli ve 2009/407 sayılı karar ile 2010 yılından başlamak üzere bundan bu türlü her yıl bir evvelki yıl için Türkiye İstatistik Kurumu Başkanlığı tarafından açıklanan Tüketici Fiyatları Endeksi (TÜFE) değişim oranında artırılmasına bu biçimde hesaplanarak bulunacak sayılardaki kuruşların liraya iblağ edilmesine ve mevzunun Bakan onayına sunulmasına karar verilmiş ve 31/12/2009 tarihli ve 179679 sayılı Bakanlık Makamı Olur’u ile onanmıştır. Bu tarihten sonra da TÜFE oranında arttırılmıştır. 2020 yılı TÜFE oranı % 14,6 olarak açıklanmıştı.
Bu karar çerçevesinde; 2021 yılı için Toplumsal Güvenlik Kurumu İdare Heyeti’nce belirlenen ve Bakan tarafından da onaylanan cenaze ödeneği 918 TL’dir. Bu fiyat yılda bir kez belirlenir ve maaş katsayısındaki artıştan etkilenmez.
Fakat, 5434 sayılı Kanun kapsamında olan emekliler için ödenecek vefat yardımı meblağı ise 5434 sayılı Kanun’un ek 4’üncü unsuru yeterince emeklinin bir aylık meblağı kadardır. Bu meblağ ise her emekli için farklıdır. Görüleceği üzere, mevt yardımı ölen sigortalıdan sigortalıya değişmekte ve kimine 20.496,84 TL yahut 10.248 TL, kimine 3.416 TL, kimine de 918 TL ödenmektedir. Bu işin adil olup olmadığını hiçbir yorum yapmadan okuyucuların takdirine bırakıyoruz.
