Suikast ve katliamlar yılı: 1993

Doksanlarda en karanlık yıl olarak tarihe geçen 1993 yılı, dev bir uyuşturucu operasyonu haberi ile başlamıştı. Operasyonun gayesinde 11 ton uyuşturucu taşıyan Lucky-S isimli Panama bandıralı bir gemi vardı. Türk SAT (Su Altı Taarruz) komandolarınca 7 Ocak sabaha karşı 03.00 sularında operasyonun düğmesine basıldı. Gemi kısa müddette 11 ton uyuşturucuyla ele geçirildi. 1993’ün nasıl bir yıl olacağının birinci işareti o operasyon oldu. Gerisinde birçok soru işareti ve söylenti bırakırken, uyuşturucu kartellerini yani mafyayı derinden sarsmıştı. Tahminen de hepsi bir oyundan ibaretti.

MUMCU’NUN OTOMOBİLİNE BOMBA

• 24 Ocak 1993’te Türkiye kabus üzere bir güne uyandı. Konutundan çıkan Uğur Mumcu aracına binip kontağı çevirdiğinde, patlayan bomba sonucu hayatını kaybetti. O günlerde Kürt belgesi üzerinde çalışan Mumcu’nun öldürülmesi, ortadan geçen onca yıla karşın aydınlatılamadı. Suikastı İslami örgütler üstlendi. Gerisinde MOSSAD ve kontrgerillanın olduğu da sav edildi. Cinayetin ikinci günü “Mumcu, MİT’le PKK ilgisini araştırıyordu” diyen Milliyet’in manşetleri 1 hafta sonra “Suikastlar İran işi”, “Türkiye’de İran dosyası”, “Katiller İran yapımı”na dönüştü.

JAK KAMHİ KILPAYI KURTULDU

Mumcu suikastından 96 saat sonra gündem tekrar değişti. 28 Ocak 1993’te maksat bu defa Musevi iş adamı Jak Kamhi’ydi. Kamhi, İstanbul Beylerbeyi’ndeki meskeninin önünde, “hazırlıklıydım” dediği suikast teşebbüsünden yara almadan kurtuldu. İddianameyi hazırlayan savcı, “İslami Hareket Süreci” isimli silahlı terör örgütünü işaret etti. Yaşar Polat ve Kamil Aşkın, anayasal nizamı ortadan kaldırmak kabahatinden müebbet mahpusa çarptırıldı. Birçoğunun olay yerinde bile bulunmadığı 28 Şubat mahkumları, işte bu keşmekeşte ortaya çıktı. Tek istedikleri tekrar yargılanmaktı.

KAHVECİ VE BİTLİS’İN VEFATI

• O periyot silahlı suikastlara kazalar da eklenmeye başladı. 5 Şubat 1993’te ANAP’ın genç ve yetenekli isimlerinden, devrin Maliye Bakanı Adnan Kahveci, Bolu-Gerede’de sır dolu bir trafik kazasında eşi ve kızıyla birlikte öldü. Jandarma Genel Kumandanı Org. Eşref Bitlis de 17 Şubat 1993’teki bir uçak kazasında hayatını kaybetti. Uçağın neden düştüğü bir türlü aydınlatılamadı. O devir Turgut Özal’a terör konusunda rapor sunan iki isim vardı. Biri Org. Eşref Bitlis, başkası Adnan Kahveci. Ortak rapor hazırlamaları istenen Bitlis ve Kahveci 12 gün ortayla hayatını kaybetti.

PKK DURDU ÖZAL ÖLDÜ

Birileri terörden nemalanıyor ve bu belanın bitmesini istemiyordu. Bu uğurda en yüksek makamdaki insanı bile öldüreceklerdi. PKK elebaşı Abdullah Öcalan 16 Nisan’da süresiz ateşkes ilan ettiğini duyurdu, lakin açıklamayı 17 Nisan günü Şam’da yapacaktı. Gazeteciler ve milletvekilleri o gün toplantıya katılmak için yola çıktılar. Daha Şam’a ulaşmadan Cumhurbaşkanı Özal’ın sabah sporu yaparken kalp krizi geçirip öldüğü haberi geldi. Mevt raporuna o denli yazıldı lakin tam da o güne denk gelmesi, akıllarda soru işareti bıraktı.

Türkiye’nin kanayan yarası: Başbağlar’ın failleri hala bulunamadı

• Turgut Özal’ın vefatıyla PKK tek taraflı yaptığı ateşkesi bozdu. 25 Mayıs 1993 günü Bingöl-Elazığ yolunda 33 silahsız askeri şehit etmekle başladı katliamlarına. Artık PKK sahnededir ve terör kalan aylarda da aralıksız sürecektir. 11 kişinin öldüğü Yeni Gün Oteli yangını, 16 erin şehit düştüğü Şırnak Çelik Karakolu bunlardan yalnızca birkaçı. PKK’nın kanlı hareketleri yıl uzunluğu sürdü, onlarca asker şehit edildi. Temmuz’a gelindiğinde Sivas ve Erzincan olayların merkezine oturdu.

SİVAS BULMACASI

Pir Sultan Abdal Şenlikleri’ne katılmak için Sivas’a giden aydın ve sanatkarlardan 33 kişi Madımak Oteli’ndeki yangında dumandan zehirlenip, 2’si otelde 2’si de otel dışında olmak üzere 4 kişi ise kurşunlanarak öldürüldü. 2 Temmuz’daki olaydan evvel kent bildiriden geçilmiyor, Aziz Nesin’in başyazarı olduğu Aydınlık’ta yayımlanan Salman Rüşdi’nin Şeytan Ayetleri kitabından bahsediliyor, Nesin gaye gösteriliyordu. Bir kısmı olay yerinde bile bulunmayan 33 şahsa müebbet verildi fakat gerçek hatalılar bulunamadı.

BAŞBAĞLAR KATLİAMI

• Madımak’tan 3 gün sonra 5 Temmuz 1993’te, bu defa Erzincan Kemaliye’ye bağlı Başbağlar köyünde 33 suçsuz kurşuna dizildi, köy yakıldı. 1 saati aşkın PKK propagandası yapan terörist küme, daha sonra meydana topladığı 28 erkeği kurşuna dizdi. Ortalarında bayanların da olduğu 5 kişi sığındıkları konutların ateşe verilmesiyle yakılarak öldürüldü. Öcalan mahkemede, taarruzun örgütün lokal sorumlularından “Doktor Baran” kod isimli biri tarafından düzenlendiğini söyledi. Soruşturma açıldı, fakat fiilen katliamı gerçekleştirenler bulunamadı.

SORU İŞARETLERİ VE ACI

Güya görünmez bir elin düğmeye basmasıyla başlayan 1993 yılı, gerisinde bir sürü soru işareti ve acı bırakarak son buldu. O yıldan ve o kara günlerden artakalan tek gerçek ise Türkiye’nin çok şey kaybettiğiydi. Sanki o periyot ne planlanmıştı? Bu işleri tezgahlayanların emeli neydi? Kürt probleminin tahlilini engelleyen derin güçler mi vardı? Yabancı istihbarat servisleri bunun için mi cirit atıyordu? Sahi Güneydoğu’da yalnızca yabancı istihbarat servisleri mi cirit atıyordu?

Ersever’in cesedi bu türlü bulundu

• O yıl akıllarda hiç bitmeyen yıl olarak kaldı. Ne terör azaldı, ne de faili meçhuller. JİTEM’in ünlü ismi Cem Ersever’in vefatı bile 93’ün karanlığına gömüldü. Ersever, öldürülmeden evvel JİTEM, faili meçhul cinayetler ve itirafçılarla ilgili açıklamalar yapıyordu. O gün Ersever’in duruşması vardı ancak mahkemeye gelmedi. 3 gün sonra 29 Ekim günü gazeteleri arayan bir kişi, “Türk İntikam Tugayı ismine arıyorum, Bitlis Paşa’nın katili Cem Ersever’i infaz ettik” dedi. Cesedi 4 Kasım’da elleri bağlı, ağzı bantlı halde bulundu. Ersever’le birlikte sevgilisi Mahsune Dguebe ve iş ortağı (itirafçı) Mustafa Deniz’in cesetleri de Ankara’nın Samsun, Eskişehir ve İstanbul çıkışlarına bırakılmıştı. Devrin Başbakanı Tansu Çiller, “Kendi ortalarında bir iç hesaplaşma olduğu anlaşılıyor” demekle yetindi.

Çiller: Elimizde PKK’ya yardım edenlerin listesi var

“Elimizde PKK’ya yardım eden Kürt iş adamlarının listesi var. Listede 60 kadar isim bulunuyor. Devlet PKK’yla olduğu üzere, PKK’ya mali dayanak sağlayanlarla da her biçimde gayret edecektir.”

Devrin Hakikat Yol Partisi Genel Lideri Tansu Çiller, 4 Kasım 1993’te bu açıklamayı yaptıktan sonra, 3 yılda 19 Kürt iş adamı ve uyuşturucu kaçakçıları Sakarya-Hendek-Düzce ortasında öldürüldü. Çiller’in açıklamasından 2 ay sonra 14 Ocak 1994’te bir devir uyuşturucu kaçakçılığıyla da suçlanan Kürt iş adamı Behçet Cantürk ve sürücüsü Recep Kuzucu kaçırıldı, cesetleri Sapanca’da bulundu. Sonra Cantürk’ün avukatlığını yapan ve kendisini “Kürt milliyetçisi” olarak tanımlayan Yusuf Ziya Ekinci, 24 Şubat 1994’te Ankara’da meyyit bulundu. Diyarbakırlı oto galerici Fevzi Aslan ve yeğeni Salih Aslan Mart 1994’te, oyuncu ve direktör Yılmaz Erdoğan’ın amcası Namık Erdoğan Mayıs 1994’te, HDP Eş Genel Lideri Pervin Buldan’ın eşi Savaş Buldan, Hacı Karay ve Adnan Yıldırım’la birlikte Haziran 1994’te kaçırıldı, bir müddet sonra cesetleri Sakarya-Bolu ortasında bulundu.