Yenişafak Gazetesi köşe muharrirlerinden Ahmet Ünlü, bugünkü köşesinde ‘Danıştay’ın kıymetli bir kararını gündeme taşıdı. Ünül yazısında …
Yenişafak Gazetesi köşe muharrirlerinden Ahmet Ünlü, bugünkü köşesinde ‘Danıştay’ın kıymetli bir kararını gündeme taşıdı.
Ünül yazısında:
Hem hatalı hem güçlü olmak herhalde bu türlü bir şey, Danıştay 12. Daire Başkanlığı 2016/6004 E. , 2020/3462 K. No’lu kararında farklı bir hususa şahit oluyoruz. Memur, yaptığı işten pişmanlık duyacağına iş arkadaşlarını tehdit etmeyi tercih ediyor.
Dava evrakında mevcut bilgi ve dokümanlar, inceleme raporu, şahit tabirleri birlikte değerlendirildiğinde; davacının ahlaki zafiyet gösterdiği, Türk aile yapısı bedellerine uymayan, aileyi yıkıcı fiil ve davranışlarda bulunduğu, kendisini şikayet eden iş arkadaşlarını tehdit ettiği, şiaayet edenlere iftira atacağı beyanında bulunduğu fiillerinin sübuta erdiği sonucuna ulaşılması karşısında hizmet içinde devlet memurunun prestij ve inanç hissini sarsacak nitelikte davranışlarda bulunan davacıya disiplin cezası verilmesine ait süreçte hukuka karşıtlık bulunmadığı gerekçesiyle reddine karar verilmiştir.
Dava belgesinin incelenmesinden; . Yurt Müdürlüğü’nde yurt idare memuru olarak misyon yapan davacı hakkında açılan disiplin soruşturması sonucu hazırlanan raporda özetle; “Evli olan davacının, yeniden evli olan bir bayanla ahlaki zafiyet gösterdiği, Türk aile yapısı bedellerine uymayan, davacının aileyi yıkıcı fiil ve davranışlarda bulunduğu” gerekçesiyle 657 sayılı Kanun’un 125/B-(d) hususu uyarınca kınama cezası, “kendisini şikayet eden iş arkadaşlarını tehdit ettiği, şikayet edenlere iftira atacağı beyanında bulunduğu savlarının sübut bulduğu” gerekçesiyle de ismi geçenin 657 sayılı Devlet Memurları Kanunu’nun 125/C-(ı) hususu yeterince 1/8 oranında aylıktan kesme cezasıyla cezalandırılmasının teklif edildiği, bu teklif doğrultusunda davacı, daha ağır cezayı gerektiren fiili doğrultusunda tevhiden 657 sayılı Kanun’un 125/C-ı unsuru uyarınca 1/8 oranında aylıktan kesme cezası ile tecziye edilmiştir.
Fiile 657 sayılı Kanun hangi cezayı öngörüyor?
657 sayılı Devlet Memurları Kanunu’nun 125. hususunun B bendinin (d) alt bendinde, “Hizmet dışında devlet memurunun prestij ve itimat hissini sarsacak nitelikte davranışlarda bulunmak” fiilinin kınama cezasını gerektirdiği, anılan kanunun 125/C-(ı) unsurunda; hizmet içinde devlet memurunun prestij ve itimat hissini sarsacak nitelikte davranışlarda bulunmak fiilinin, memurun brüt aylığından 1/30-1/8 ortasında kesinti yapılmasını gerektiren fiil ve hallerden olduğu belirtilmiştir.
İşlenen fiil özel hayat kapsamında kıymetlendirilebilir mi?
Anayasa’nın “özel hayatın gizliliği” başlıklı 20. unsurunun birinci fıkrasında; “Herkes, özel hayatına ve aile hayatına hürmet gösterilmesini isteme hakkına sahiptir. Özel hayatın ve aile hayatının saklılığına dokunulamaz” kararına yer verilmiştir. Avrupa İnsan Hakları Kontratının “özel ve aile hayatına hürmet hakkı” başlıklı 8. hususu gereği; “Herkes özel ve aile hayatına, konutuna ve yazışmasına hürmet gösterilmesi hakkına sahiptir.”
Öte yandan Anayasa Mahkemesi’nin 03/04/2014 tarihli ve 2013/1614 müracaat numaralı kararında özetle; “Özel hayat, geniş bir kavram olup kapsayıcı bir tarifinin yapılması epey zordur. Bu kapsamda korunan türel bedel esasen şahsî bağımsızlık olup, bu müdafaa herkesin istenmeyen bütün müdahalelerden uzak, kendine özel bir ortamda yaşama hakkına sahip olduğuna işaret etmekle birlikte, özel hayat kavramının herkesin ferdî ömrünü istediği formda sürdürme ve dış dünyayı bu alandan uzak tutma kavramına indirgenemeyeceği açıktır.
Özel hayat, öncelikle bireylerin kendi kişiselliklerini geliştirebilecekleri ve öteki bireylerle en mahrem bağlara girebilecekleri kavramsal ve fizikî bir alana işaret etmektedir. Bu mahremiyet alanı, devletin müdahale edemeyeceği yahut legal emellerle taban seviyede müdahale edebileceği özel bir alanı kapsamaktadır. Bireyin mahremiyet hakkının yeri, kural olarak özel alandır. Lakin özel ömrün korunması hakkı kimi durumlarda kamusal alana da genişleyebilir. Çünkü yasal beklenti kavramı, bireylerin mahremiyetlerinin kamusal alanda da birtakım şartlar altında korunmasını mümkün kılmaktadır.
Anayasa’nın 20. hususunda, herkesin özel hayatına hürmet gösterilmesi hakkına sahip olduğu ve özel hayatın saklılığına dokunulamayacağı belirtilmekte olup, bu düzenlemede yer verilen özel hayatın kapalılığı hakkı, kontratın 8. unsuru çerçevesinde özel yaşama hürmet hakkı kapsamında garanti altına alınan hakka karşılık gelmektedir. Bireyin mahremiyet alanının ve bu alanda cereyan eden aksiyon ve davranışlarının da kişinin özel ömrü kapsamında olduğu açıktır. Mahremiyet hakkı ve bu alana ait bilgilerin kapalılığının korunması Anayasa Mahkemesi tarafından da, Anayasa’nın 20. unsuru kapsamında kıymetlendirilmektedir. Çünkü, kişinin mahremiyet alanının saklılığı ve bu alana hürmet gösterilmesi hakkı, bireyin ferdî güvenliği, varlığı ve kimliği için gerekli olan en temel haklardan biri olduğu” yolunda değerlendirmelere yer verilmiştir.
Birebir yurtta çalışan evli bayan memurla yurt dışında alaka
Olayda davacının tevhiden cezalandırmaya mevzu “aynı yurtta çalışan evli bayan memurla yurt dışında ilgi halinde olmak” fiili Anayasa’nın 20. unsurunun birinci fıkrası nedeniyle özel hayatın saklılığı kapsamında kıymetlendirilerek cezalandırılmaya mevzu edilmesinin isabetsiz olduğu görülmekle birlikte tevhiden cezalandırmaya mevzu fiillerden daha ağır olan “kendisini şikayet eden iş arkadaşlarını tehdit ettiği, şikayet edenlere iftira atacağı beyanında bulunmak” fiili kapsamında da cezanın tesis edildiği ve dinlenen şahit beyanlarından fiilin sübut bulduğu anlaşılmakla bu konu temel alınarak verilen disiplin cezasında ve mahkeme kararının bu sürece yönelik davanın reddine ait kısmın türel isabetsizlik bulunmadığı sonucuna varılmıştır.
Davacının sübut bulan aksiyonu nedeniyle disiplin cezası verilmesine ait süreçte ve davanın reddi yolundaki kararda tüzel isabetsizlik bulunmamaktadır.
Danıştay, fiilin “Türk aile yapısı bedellerine uymuyor” münasebetini uygun bulmadı
Bu durumda; davacının ahlaki zafiyet gösterdiği, Türk aile yapısı bedellerine uymayan, aileyi yıkıcı fiil ve davranışlarda bulunduğu biçimindeki Yönetim Mahkemesi kararının münasebeti yerinde bulunmamakta ise de kelamı edilen konu sonucu prestijiyle hukuka uygun bulunan kararın bozulmasını gerektirir nitelikte bulunmamıştır.
Karardan hangi sonuçları çıkarmamız gerekiyor?
Tıpkı yurtta çalışan evli bayan memurla yurt dışında alaka halinde olmak bize nazaran işlenen fiil memurluk sıfatı ile bağdaşmayacak nitelik ve derecede yüz kızartıcı ve utanç verici hareketlerde bulunmak kapsamında kıymetlendirilerek memuriyetten çıkarma cezası ile cezalandırılması gerekmekteydi.
Lakin, işlenen fiil, hizmet dışında devlet memurunun prestij ve itimat hissini sarsacak nitelikte davranışlarda bulunma kapsamında kıymetlendirilerek kınama cezası ile cezalandırılması gerekirken işin içerisine tehdit fiili de girince tevhiden aylıktan kesme cezası ile cezalandırılmasına karar verilmiştir. Yani kınama cezası verilmemiştir. Aylıktan kesme cezası ise 657 sayılı Kanun’un 125/C/ı bendinde yer alan; “Görev mahallinde genel ahlak ve edep dışı davranışlarda bulunmak ve bu tıp yazı yazmak, işaret, fotoğraf ve gibisi biçimler çizmek ve yapmak” kararına dayandırılmıştır. Halbuki işlenen fiiller en kolayından 657 sayılı Kanun’un 125/D-l bendine nazaran kademe ilerlemesinin durdurulması ile 125/E-g bendi yeterince memuriyetten çıkarma cezasıdır. İlgili kurumun adeta memuru koruyup kolladığına şahit oluyoruz. Ortada iki fiil varken hem tek fiile ceza veriliyor hem de ilgisiz hususlara dayandırılıyor. Allah basiretimizi arttırsın demekten öbür elimizden bir şey gelmiyor.
