2022 yılı Cumhurbaşkanı ödeneği, kimlerin maaşlarını ve emekli aylıklarını etkiliyor? Daha şimdiden Cumhurbaşkanı ödeneği üzerinden …
2022 yılı Cumhurbaşkanı ödeneği, kimlerin maaşlarını ve emekli aylıklarını etkiliyor?
Daha şimdiden Cumhurbaşkanı ödeneği üzerinden Cumhurbaşkanı’nın muhalefet tarafından yıpratılmaya çalışıldığını görüyoruz. Halbuki bu ödenek Cumhurbaşkanı’na ödenecek maaşın yanında TBMM Lideri, bakanlar ve milletvekillerinin de maaşını belirlemektedir. İşte bu nedenle 2022 yılı Merkezi İdare Bütçe Kanun Teklifi’nde Cumhurbaşkanı’na verilecek yıllık ödeneğin rasyonel tespit edilmesinde yarar vardır. Ayrıyeten, Covid-19’un ortaya çıkardığı ekonomik dertlerin da dikkate alınarak Cumhurbaşkanlığı ödeneğinin gözden geçirilmesinde yarar olduğunu düşünüyoruz.
Cumhurbaşkanı maaşı nasıl belirleniyor?
Cumhurbaşkanı, TBMM Lideri, eski Başbakanlar, bakanlar ve milletvekillerine ödenen maaşlar kamuoyuna epey abartılı bir halde yansıtılmakta ve bu maaşlar üzerinde çok fazla spekülasyon yapılmaktadır. Bu nedenle mevzu epeyce hassas bir kıymete sahiptir.
5510 sayılı Kanun’un 43’üncü unsurunda; Cumhurbaşkanı, TBMM Lideri, Başbakan, bakanlar ve milletvekillerine emekli maaşının nasıl bağlanacağı ayrıntılı bir halde izah edilmiştir. Buna nazaran bağlanacak emekli maaşı hesabı şu halde yapılmakta:
2022 yılı Merkezi İdare Bütçe Kanun Teklifi’ne nazaran Cumhurbaşkanı’na verilecek yıllık ödeneğin 1.209.000 TL olarak belirlendiği basına yansımıştır. Bu sayıya nazaran 2022 yılı için belirlenen Cumhurbaşkanı aylık ödeneği: 1.209.000 ÷ 12 = 100.750 TL’dir.
Ayrıyeten, bu datalara nazaran Cumhurbaşkanı’nın emekli aylığı: 100.750 x % 40 = 40.300 TL’dir. 2021 yılına nazaran % 14,4886 oranında bir artış yapıldığı görülmektedir. Elbette Cumhurbaşkanlarına yapılan ödemeler hiçbir formda gündeme dahi gelememesi gerekirken maalesef muhalefet adeta bu maaşlar üzerinde tepinmektedir.
Cumhurbaşkanı ödeneği öteki kimlerin emekli maaşlarını etkiliyor?
TBMM Lideri ve eski Başbakanların emekli aylığı ise Cumhurbaşkanı emekli aylığının % 75’idir. Buna nazaran 2022 yılında TBMM Lideri ve Başbakan’a ödenecek emekli aylığı: 40.300 x % 75 = 30.225 TL’dir. Milletvekili emekli maaşı ise; Cumhurbaşkanı’nın emekli aylığının % 45’idir. Bu meblağ ise 40.300 x % 45 = 18.135 TL’dir.
Bunların emekli maaşları yıllık olarak Cumhurbaşkanı ödeneğine nazaran belirlendiği için maaş katsayısındaki artışlar nedeniyle emekli maaşlarında artış olmamaktadır. Hasebiyle bunların emekli maaşları yıl başında ne kadar ise yıl sonunda da birebirdir.
Cumhurbaşkanı ödeneği niye bu kadar kıymetlidir?
Cumhurbaşkanı ödeneği üzerinden Cumhurbaşkanı, TBMM Lideri, bakanlar ve milletvekillerinin emekli maaşına gelen artırım ile minimum fiyata gelen artırım kıyaslanacaktır. Hasebiyle gereksiz polemiklerden kaçınmak ve Cumhurbaşkanı’na yapılacak taarruzları önlemek için Cumhurbaşkanı ödeneği belirlenirken çok dikkatli olunması gerekmektedir.
Her yıl aralık ayı sonuna hakikat Taban Fiyat Tespit Komitesi Kararı’na nazaran bir sonraki yılın taban fiyatı belirlenmekte ve minimum fiyat de birçok ödeme ögesini etkilemektedir. Hasebiyle taban fiyat belirlemesinde oluşacak aksilikleri önlemenin en büyük yolunun Cumhurbaşkanlığı ödeneğinden geçtiğini söz edebiliriz. Bunun için de Covid-19’un ortaya çıkardığı ekonomik ıstıraplar dikkate alınarak Cumhurbaşkanlığı ödeneğine hiçbir artış yapılmaması yerinde olacaktır.
Maaş katsayısındaki artışlar Cumhurbaşkanı ve vekil maaşlarını tesirler mi?
Cumhurbaşkanı’nın aldığı maaş ve emekli maaşı, maaş katsayısındaki artışlardan etkilenmemektedir. Yani Cumhurbaşkanı dahil bakanların ve milletvekillerinin emekli maaşları yılda bir kere belirlenmekte ve maaş katsayısındaki artışlardan etkilenmemektedir. Bunların emekli maaşları yıllık olarak Cumhurbaşkanı ödeneğine nazaran belirlendiği için maaş katsayısındaki artışlar nedeniyle bunların emekli maaşlarında artış olmamaktadır.
Milletvekili maaşı hangi kanunda düzenlenmektedir?
Milletvekilleri ve bakan maaşları Türkiye Büyük Millet Meclisi Üyelerinin Ödenek, Yolluk ve Emekliliklerine Dair Kanun kararları çerçevesinde belirlenmektedir.
Bu kanunun birinci unsurunda; “Türkiye Büyük Millet Meclisi üyelerinin aylık ödeneklerinin meblağı, en yüksek devlet memurunun almakta olduğu ölçüdür. En yüksek devlet memuruna ödenenlerden gelir vergisine tabi olmayanlar bu kanuna nazaran de gelir vergisine tabi tutulmaz. Türkiye Büyük Millet Meclisi üyelerine bu husus uyarınca hesaplanacak aylık ödenek fiyatının yarısı yolluk olarak ödenir. Bu yolluklar rastgele bir suretle haczedilemez. Türkiye Büyük Millet Meclisi üyeleri en yüksek devlet memurunun almakta olduğu mali ve toplumsal haklardan yararlanırlar” kararına yer verilmiştir.
En Yüksek Devlet Memuru sözü Cumhurbaşkanlığı İdari İşler Lideri için kullanılmaktadır. Münasebetiyle milletvekili ve bakanların maaşlarının kıstas alındığı maaş Cumhurbaşkanlığı İdari İşler Lideri’ne ödenen maaştır.
Cumhurbaşkanlığı İdari İşler Lideri için ödenecek maaş fiyatı ise mülga 3056 sayılı kanunda düzenlenmiştir. Mülga 3056 sayılı Kanun’un Kontratlı İşçi başlıklı 35’inci unsurunda: “Başbakanlık merkez teşkilatında, müsteşar takımlarına atananlar atandıkları takımlarda kontratlı olarak da, 657 sayılı Devlet Memurları Kanunu ve öbür kanunların kontratlı işçi çalıştırılması hakkındaki kararlarına bağlı olmaksızın çalıştırılabilir. Bu biçimde istihdam edilen müsteşara 56.400 gösterge sayısının memur aylık katsayısı ile çarpımı sonucu bulunacak meblağda aylık fiyat ödenir. Ocak, Nisan, Haziran, Temmuz, Ekim ve Aralık aylarında birer aylık fiyatı fiyatında ikramiye verilir. Yapılacak başka ödemeler ile bu fıkranın uygulanmasına ait tarz ve temeller Bakanlar Heyeti’nce tespit edilir” kararına yer verilmiştir.
Öteki yandan, Bakanlar Konseyi Kararı ile Başbakanlık’ta Çalıştırılacak Kontratlı İşçi Hakkında Hizmet Mukavelesi Asıllarında da Başbakanlık Müsteşarı’na mukavele fiyatına ilaveten hangi ödemelerin yapılacağı belirlenmiş olup, bunlar ortasında özel hizmet tazminatı, makam tazminatının yarısı ve fazla çalışma fiyatı yer almaktadır.
703 sayılı KHK ile yapılan düzenlemeye nazaran ile Cumhurbaşkanlığı İdari İşler Lideri’ne yapılacak ödemeler için, Başbakanlık Müsteşarı’na yapılan ödemelere ait mülga kararlara atıf yapılmıştır. Dolayısı ile en yüksek devlet memuru aylığı meblağ olarak değişmemiş oldu. Bu nedenle maaş katsayısındaki artışlar bakan ve milletvekili maaşını da arttırmaktadır. Buna nazaran bakan ve milletvekillerine İdari İşler Lideri’ne yapılan aylık ödemelerin 1,5 katı meblağında ödeme yapılmaktadır. Lakin, bakanların maaşı milletvekillerinden biraz daha fazladır.
Bakan maaşları milletvekili maaşlarından ne kadar fazladır?
3055 sayılı Cumhurbaşkanı Yardımcıları ve Bakanların Ödenek ve Yollukları İle Temsil Ödenekleri Hakkında Kanun’un birinci unsurunda Cumhurbaşkanı yardımcıları ve bakanlara, 5000 gösterge sayısının memur aylıklarına uygulanan katsayı ile çarpımı sonucu bulunan ölçüde temsil ödeneği verileceği söz edilmiştir. Buna nazaran, milletvekili maaşlarına ek olarak 5.000 gösterge sayısının maaş katsayısı ile çarpımından oluşan fiyatta bakan ödeneği ek edildiğinde bakan maaşı ortaya çıkmaktadır. Yani bakanlara ödenen maaş milletvekillerine ödenen maaştan 898,98 TL daha fazladır.
5510 sayılı Kanun’a tabi milletvekilleri daha düşük fiyat alırlar
15.10.2008 tarihinden sonra vazifeye başlayan bakan ve milletvekilleri 5510 sayılı Kanun’a tabi olacakları için 5434 sayılı Kanun’a tabi olan bakan ve milletvekillerinden daha az fiyat alırlar. Bunun sebebi ise emekli kesintilerinin daha fazla olmasıdır. Lakin emekli olunca her ikisi de tıpkı emekli maaşını alacaklardır. Yani milletvekilleri emekli maaşında 5510 yahut 5434 ayrımı yoktur.
