Ahlaksızlık yapan memuru zamanaşımı mühleti kurtardı! Danıştay kararlarının uygulamayı şekillendirdiğini birçok yazımızda açıklamıştık. Bu …
Ahlaksızlık yapan memuru zamanaşımı mühleti kurtardı!
Danıştay kararlarının uygulamayı şekillendirdiğini birçok yazımızda açıklamıştık. Bu yazımızda da bir Danıştay kararı çerçevesinde zamanaşımı müddetinin geçirilmesinin ahlaksızlık yapan bir memura verilen disiplin cezasını nasıl fonksiyonsuz kıldığını açıklamaya çalışacağız.
Disiplin cezalarında zamanaşımı müddetleri
Zamanaşımı müddetleri fiillerin mahiyetine nazaran farklı farklı olsa da hukuk sisteminde yer alan bir düzenleme olup, 657 sayılı Devlet Memurları Kanunu’nda da yerini almıştır. 657 sayılı Kanunun zamanaşımı başlıklı 127 nci unsurunda zamanaşımının ayrıntılarına yer verildiğini görüyoruz. Buna nazaran; Bu Kanunun 125 inci unsurunda sayılan fiil ve halleri işleyenler hakkında, bu fiil ve hallerin işlendiğinin öğrenildiği tarihten itibaren;
a) Uyarma, kınama, aylıktan kesme ve kademe ilerlemesinin durdurulması cezalarında bir ay içinde disiplin soruşturmasına,
b) Memurluktan çıkarma cezasında altı ay içinde disiplin kovuşturmasına,
Başlanmadığı takdirde disiplin cezası verme yetkisi zamanaşımına uğrar.
Disiplin cezasını gerektiren fiil ve hallerin işlendiği tarihten itibaren nihayet iki yıl içinde disiplin cezası verilmediği takdirde ceza verme yetkisi zamanaşımına uğrar.
Görüleceği üzere, memurlar tarafından işlenen bir fiil ne kadar ağır olursa olsun zamanaşımına uğramışsa memura disiplin cezası verilmesi mümkün değildir.
Ahlaksızlık yapan memur, zamanaşımı sayesinde kurtuldu
Danıştay 12. Daire Başkanlığının 2020/2601 E., 2020/4755 K. Nolu kararında zamanaşımı sayesinde memuriyetten atılan bir kişinin nasıl döndüğünü görüyoruz.
Bu Kararda şu tabirlere yer verilmiştir; .İdare Mahkemesince verilen . tarihli ve E:., K:. sayılı kararda; davacının, Çorum ili, . ilçesi, . İlkokulunda öğretmen iken, öğrencisi Y.C. ile öğrenci-öğretmen olağan alaka hududunu aştığı, duygusal yakınlaşma boyutuna girdiğine yönelik hakkındaki argümanların sübuta erdiği görüldüğünden, davacının vazifesinin ve fiilin niteliği dikkate alındığında, bu fiil ve davranışlarının memurluk sıfatı ile bağdaşmayacak nitelik ve yüz kızartıcı, utanç verici nitelikte olduğu, hasebiyle aksiyonuna uyan dava konusu disiplin cezası ile cezalandırılmasında hukuka terslik bulunmadığı gerekçesiyle davanın reddine karar verilmiştir.
Ayrıyeten, .Bölge Yönetim Mahkemesi … İdari Dava Dairesince; olayda, davacının, 21.10.2016 tarihinde . Polis Merkezi Amirliği’ne verdiği ” Benim 25 Nisan 2014 tarihinde Borçka’ ya gidişimin akabinde …’in beni telefonla aramaları sıklaştı. Bu aramalar vakitle duygusal içerikli konuşmalara dönüşmeye başladı. Ben başlarda …’i evli olduğum ve bu görüşmelerin gerçek olmadığı konusunda uyardım. Lakin bu görüşmelerin devam etmesi üzerine benim de gururumun okşanması ve bu durumun hoşuma gitmesi nedeniyle orta sıra kelamlı olarak karşılık verdim…” istikametindeki tabiri ile belge içerisindeki öteki tüm bilgi ve evraklar birlikte değerlendirildiğinde; davacının, Çorum ili, . ilçesi, . İlkokulundan öğrencisi olan Y.C. ile vakitle öğrenci-öğretmen olağan bağlantı sonunu aştığı, duygusal yakınlaşma boyutuna girdiği ve ismi geçen öğrencinin yaşanan olaylar esnasında küçük yaşta olduğu hususu da bir ortada değerlendirildiğinde, davacının işlediği fiillerin memurluk sıfatı ile bağdaşmayacak nitelik ve derecede yüz kızartıcı ve utanç verici nitelikte olduğu, münasebetiyle aksiyonuna uyan dava konusu disiplin cezası ile cezalandırılmasında hukuka terslik bulunmadığı sonuç ve kanaatine ulaşıldığı bu durumda, Yönetim Mahkemesince davanın reddine karar verilmesinde sonuç prestijiyle isabetsizlik bulunmadığı gerekçesiyle istinaf müracaatının üstte belirtilen münasebet ile reddine karar verilmiştir.
Danıştay, zamanaşımına uyulmadığı için memuriyete dönmesine karar verdi
657 sayılı Devlet Memurları Kanunu’nun “Zamanaşımı” başlıklı 127. hususunda zamanaşımı mühletlerine ayrıntılı bir halde yer verilmiştir.
Disiplin cezaları kamu hizmetinin gereği üzere yürütülmesi bakımından kamu vazifelilerinin mevzuat uyarınca yerine getirmek zorunda oldukları ödev ve sorumlulukları ifa etmemeleri yahut mevzuatta yasaklanan fiillerde bulunmaları durumunda uygulanan yaptırımlar olup, memurların özlük hakları üzerinde direkt ve değerli sonuçlar doğurmaları sebebiyle subjektif ve kişisel tesirleri bulunduğu üzere kamu vazifesinin gereği üzere sürdürülmesi ve kamu sisteminin sağlanması bakımından objektif ve kamusal değere sahiptirler. Bu bakımdan disiplin soruşturmalarının yapılmasında izlenecek yol, ceza verilecek fiiller ve ceza vermeye yetkili makam ve konseyler olumlu olarak mevzuatta belirlenmekte, doktrin ve yargısal içtihatlarla da mevzu ile ilgili disiplin hukuku prensipleri oluşturulmaktadır.
Üstte açık metnine yer verilen ve memurluktan çıkarma cezalarında altı ay içinde disiplin soruşturmasına başlanmadığı takdirde disiplin cezası verme yetkisinin zamanaşımına uğrayacağını tabir eden mevzuat kararı karşısında bu müddetin düzenleyici bir mühlet olduğu sonucuna varmanın hukuken mümkün bulunmadığı, belirtilen müddetin geçirilmesinden sonra disiplin soruşturmasına başlanamayacağı açıktır.
Ahlaksız fiil adeta taammüden zamanaşımına uğratılmış
Olayda, davacının ablası tarafından BİMER’e verilen 24.08.2016 tarihli şikayet dilekçesinin 06.09.2016 tarihinde davalı yönetim kayıtlarına girdiği ve davacı hakkında 11.12.2017 tarihli soruşturma oluru alındığı ve disiplin soruşturmasına başlandığı anlaşılmıştır.
Bu durumda Yönetimin davacının disiplin soruşturmasına husus hareketini 06.09.2016 tarihinde öğrendiği, soruşturma zamanaşımı müddeti geçtikten sonra verilmiş olan 11.12.2017 tarihli soruşturma oluruna dayalı olarak disiplin cezası tesis edildiği görülmektedir.
Bu durumda; soruşturma zamanaşımı müddeti geçtikten sonra verilmiş olan 11.12.2017 tarihli soruşturma oluruna dayalı olarak tesis edilen dava konusu süreçte hukuka uyarlık bulunmadığı sonucuna ulaşılmaktadır. Bu prestijle, davanın reddi istikametindeki Samsun Yönetim Mahkemesi kararına karşı yapılan istinaf müracaatının reddi yolundaki temyize husus Bölge Yönetim Mahkemesi kararında türel isabet bulunmamaktadır.
Olaydan nasıl bir ders çıkarmamız gerekiyor?
Davacının ablası yaşanan çirkinliklere tahammül edemeyerek davacıyı şikayet etmiştir. Gelin görün ki ablasının affetmediği öğretmenin işlediği fiil, adeta sümenaltı edilerek bir yıl sonra soruşturma oluru verilmiş ve göz nazaran göre zamanaşımına uğratılmıştır. Daha acı olan ise bu kişinin öğretmen olması ve zamanaşımı müddeti geçirildiği için de vazifesine devam edecek olmasıdır.
Olağan koşullar altında misyonunu ihmal ederek vaktinde soruşturma oluru vermeyenler hakkında süreç yapılması gerekmektedir. Lakin, bu türlü bir süreç işletileceğine ihtimal vermiyoruz.
Bu olay bize disiplin zamanaşımı müddetlerinin yine gözden geçirilmesi gerektiğini gösteriyor. Diğer olaylarda da disiplin zamanaşımı mühletleri geçirildiği için paçayı kurtaran birçok kişi olduğunu rahatça söyleyebiliriz. Öteki yazılarımızda da tabir ettiğimiz üzere haklarında kararın açıklanmasının geri bırakılması kararı verilenler, zamanaşımı nedeniyle disiplin cezası da almadıkları için vazifelerine devam ediyorlar ve bunlara kimse de bir şey yapamıyor. Bu nedenle bu mevzularda biraz baş yorulmasına gereksinim olduğunu düşünüyoruz.
