Mersin’de inşası süren ve Türkiye’nin birinci nükleer santrali olan Akkuyu Nükleer Güç Santrali projesi, ülkenin güç muhtaçlığına ve iktisadına …
Mersin’de inşası süren ve Türkiye’nin birinci nükleer santrali olan Akkuyu Nükleer Güç Santrali projesi, ülkenin güç muhtaçlığına ve iktisadına yapacağı büyük katkıların yanı sıra, dünyanın en gelişmiş güvenlik sistemlerini içeren dizaynıyla da dikkat çekiyor.
Rusya, ABD, AB, Hindistan, Çin, Japonya üzere ülkelerin iştirakiyle Fransa’da bir araştırma merkezinde yürütülen dünyanın en büyük füzyon projesi ‘ITER’de (Uluslararası Termonükleer Deneysel Reaktör), reaktör tasarım mühendisi olarak vazife yapan Dr. Can Turgut, Akkuyu NGS’nin birebir anda meydana gelebilecek birden çok önemli kaza senaryosunun, doğal afetlerin yanı sıra, birden fazla güvenlik ya da reaktör ekipmanının tıpkı anda çalışmaması üzere durumların da göz önüne alınarak tasarlandığını söyledi. Turgut, santralde kullanılan ve 3+ jenerasyon reaktör olarak kabul edilen VVER reaktörlerinin yangın, sarsıntı, tsunami, terör saldırısı ve sel üzere birçok önemli kaza ve afet senaryosuna sağlam teknoloji ile donatıldığının altını çizerek, “Akkuyu NGS, mümkün tüm senaryolar ve kombinasyonlar dikkate alınarak en üst ve en gelişmiş düzey güvenlik sistemleri ile donatılıyor. Santralin güvenlik sistemleri, faal ve pasif sistemlerini bir ortaya getirmektedir. Etkin güvenlik sistemleri, güç kaynağı ile beslenirken, pasif güvenlik sistemleri, dış güç kaynağı ve çalışana muhtaçlık olmaksızın gerekli şartlarda devreye girecektir. Böylelikle, bu sistemler birbirini tamamlamaktadırlar” dedi.
NGS’ler güvenlik kültürü önceliktir
Yaz aylarında NGS inşaatı yakınlarına ilerleyen orman yangınlarının akabinde kimi kümeler tarafından lisana getirilen, ’yangın Akkuyu NGS faaliyetteyken çıksaydı büyük bir felaket yaşanırdı’ tezleri da uzmanlara nazaran gerçeği yansıtmıyor. Nükleer Mühendisler Derneği İdare Heyeti Üyesi ve Nükleer Güç Yüksek Mühendisi Korcan Kayrın, bir nükleer santral için güvenlik kültürünün öncelikli olduğunu belirterek, şunları söyledi; “Dünyanın birinci nükleer santrali Obninsk NGS’nin kurulduğu 1954 yılından bu yana bu teknoloji süratle gelişiyor. Nükleer alanda değişime istikamet veren öge ise her vakit güvenlik kültürü olmuştur. Bu kültür, santral içinde yer alan radyoaktivitenin dışarı çıkmasını önleyen farklı katmanları içeren derinlemesine güvenlik prensibi ile desteklenmiştir. Tıpkı mantık ile bir nükleer santral zelzele, sel, yangın, uçak çarpması üzere dışarıdan gelebilecek rastgele bir tehlikeyi de bertaraf edecek formda tasarlanır. Bu nedenle nükleer santraller bu tip çevresel durumlardan da en az düzeyde etkilenirler. Akkuyu NGS gelişmiş güvenlik sistemlerini içeren çağdaş teknolojisinin yanı sıra acil durumlar için oluşturulan tedbir ve denetim sistemleri ile de öne çıkıyor. Hatta yangın, sel zelzele üzere doğal afetlerde etrafında yaşayan beşerler için sağlam bir sığınak misyonu bile görebilir.”
“NGS’ler ve termik santraller birbiriyle karıştırılmamalı”
Dr. Can Turgut ise bilhassa yangın gibisi doğal afetler göz önüne alındığında termik santrallerle nükleer santraller ortasındaki ayrımın düzgün yapılması gerektiğini belirtti. Turgut, “Termik santrallerde elektrik üretimi direkt yanma tepkisine bağlıdır. Yani termik santrallerde buhar üretiminde kullanılan kömür, doğal gaz ya da petrol üzere materyaller yanıcı unsurlardır. Bu sebeple termik santral yakıtının dış tesirlerden korunması gerekmektedir. Nükleer reaktörlerde ise buhar üretimi kimyasal yanma sonucu değil, nükleer fizyon tepkisi sonucu ortaya çıkar. Bilinmelidir ki, yeni jenerasyon nükleer güç santralleri yangınlar da dahil olmak üzere iç ve dış birçok kaza senaryosu kıymetlendirilerek tasarlanmıştır. Nükleer santrallerin tasarım prensibi kazaların olmasını önlemek olduğu üzere, alınan tüm tedbirlere karşın oluşabilecek kazaların denetimi ve kazanın ekolojik/toplumsal tesirlerini en aza indirecek şekildedir” sözlerini kullandı.
Tedbirler ulusal ve memleketler arası standartlara nazaran alınıyor
Nükleer santrallerde alınan güvenlik tedbirleri ulusal ve memleketler arası standartlara nazaran belirleniyor. ITER Reaktör Tasarım Mühendisi Dr. Can Turgut, bu tedbirleri şöyle sıraladı; “Nükleer santrallerde bulunan pasif ve etkin güvenlik sistemleri sayesinde bir yahut birden çok bölgede oluşabilecek kazalar düşünülerek güvenlik sistemlerinin her şartta çalışması amaçlanmıştır. Bunların yanında belli dönemlerde sistemli olarak yapılan testler ve bakımlar mümkün kaza riskini en aza indirirken, oluşabilecek kaza durumlarında güvenlik sistemlerinin yerinde ve vaktinde çalışması garanti altına alınır.”
