Şifre çözülüyor! Kanserde yapay zekâ detayı

23-27 Nisan tarihleri arasında Antalya’da düzenlenen 12.Türk Tıbbi Onkoloji Kongresi’nde kanserle mücadelede genetik yatkınlıkların rolü ve yapay zekâ teknolojisinin gelecekte sağlık alanındaki yeri masaya yatırıldı. Uzmanlar, kişiye özel risk profili oluşturulmasının ve bireyselleştirilmiş takip programlarının hastalıkların erken tanısında kritik rol oynayacağını vurguladı.

“TÜM KANSERLERİN YÜZDE 10-15’İNDE HEREDİTER FAKTÖRLER VAR”

Türk Tıbbi Onkoloji Derneği Başkanı Prof. Dr. Nuri Karadurmuş, kanser oluşumunda genetik faktörlerin önemine dikkat çekerek, “Neden bir insan kanser olur? Tüm kanserlerin yüzde 10-15’inde herediter faktörler var” dedi.

Karadurmuş, özellikle meme, yumurtalık ve rahim kanserlerinde BRCA1 ve BRCA2 genleri gibi mutasyonların etkili olduğunu belirterek, “Bugün akıllı ilaçların yüzde 90’ı, bir biyobelirteç üzerinden hastaya özgü geliştiriliyor. DNA tamirat mekanizmasındaki bozukluklar kansere yol açarken, aynı zamanda hedefli tedavilerle bu hastalık baskı altına alınabiliyor” diye konuştu.

Akciğer kanserinde noktasal mutasyonlar, melanomda cilt kanserlerinde spesifik gen değişimleri ve bağırsak kanserlerinde çoklu mutasyonların etkili olduğunu kaydeden Prof. Dr. Karadurmuş, “Bu genetik değişiklikler her geçen gün reçetelenebilir yeni ilaçlar için fırsat oluşturuyor” dedi.

“BAZEN BİR İNSANIN DOĞDUĞU GÜN KANSERE YAKALANACAĞI BELLİDİR”

Türk Tıbbi Onkoloji Derneği Başkan Yardımcısı Prof. Dr. Bülent Karabulut ise kanser oluşumunda yalnızca genetik mirasın değil, çevresel ve yaşam tarzı faktörlerinin de etkili olduğunu söyledi.

“Bazen bir insanın doğduğu gün kansere yakalanacağı bellidir. Ancak bazen kanseri tek bir nedene bağlamak mümkün değildir. Halk arasında duyulan ‘şu kişi beni çok üzdü, kanser oldu’ gibi ifadelerin bilimsel bir karşılığı yoktur” diyen Karabulut, neden-sonuç ilişkisini doğru kurmanın tedavi başarısında kilit önemde olduğunu vurguladı.

“KİŞİYE ÖZEL İZLEM PROGRAMLARI İLE ERKEN TEŞHİS MÜMKÜN”

Karabulut, yapay zekâ teknolojisinin sağlık alanında sunduğu imkânlara da dikkat çekerek, “Yapay zekâ, aile soy ağaçlarını ve genetik verileri analiz ederek bireye özgü kanser risk profilleri oluşturabiliyor. Bu sadece genetik mutasyonları olan bireylerde değil, ailevi öyküsü bulunan ama genetik yatkınlığı olmayan bireylerde de uygulanabilecek. Gelecekte, kişiye özel izlem programları geliştirerek kanseri erken teşhis etmek mümkün olacak” dedi.

Karabulut, yapay zekânın risk tahmini yaparken gün, saat gibi net teşhis tarihi vermesinin ise henüz mümkün olmadığını, bu konudaki beklentilerin gerçekçi olması gerektiğini ifade etti.

“İNSAN VÜCUDUNA UYGULANDIĞINDA ÖLDÜRÜCÜ ETKİYE SAHİP”

Prof. Dr. Bülent Karabulut, kanser tedavisinde bilimsel dayanağı olmayan alternatif uygulamalara karşı da uyarıda bulundu. Karabulut, “Alternatif tıpta bazı bitkisel ürünler laboratuvar ortamında kanser hücresini öldürebilir. Ancak insan vücudunda aynı etkiyi göstermez ve ciddi yan etkilere yol açabilir. Örneğin zakkum bitkisi, laboratuvar ortamında kanser hücrelerini öldürebiliyor. Ancak bu doz, insan vücuduna uygulandığında öldürücü etkiye sahip oluyor. Bu nedenle yalnızca yarar değil, zarar verip vermediği de mutlaka araştırılmalıdır. Yapay zekâ, bu tür güvenlik verilerinin ayrıştırılmasında da önemli bir destek aracı olacak” ifadelerini kullandı.

Prof. Dr. Karabulut ayrıca, gelecekte yapay zekâ ile kişiye özel yaşam tarzı önerilerinin daha net ve yönlendirici hale geleceğini de belirtti.