Şirketlerin telefon tacizi vatandaşı bıktırdı

Son devirde vatandaşların cep telefonlarına gelen birbirinden alakasız reklam aramaları ve bildirilerinin sıklığı gitgide artıyor. Gün uzunluğu susmayan telefon aramaları ortasında su arıtma aygıtından ansiklopediye, kablolu TV’den internete, kuru temizlemeden hoşluk merkezlerine kadar birçok firmanın reklamı yer alıyor. Bilgi Teknolojileri ve Bağlantı Kurumu (BTK) ile Ticaret Bakanlığı vatandaşları rahatsız eden bu ticari elektronik mesajlara düzenleme getirdi. Bu kapsamda 2020 yılında Mesaj İdare Sistemi kuruldu. Müşterilerine SMS ve aramalarla ulaşmak isteyen firmalara Mesaj İdare Sistemi’ne kayıt zaruriliği getirildi. Vatandaşlara da Mesaj İdare Sistemi üzerinden denetim etme imkanı tanındı. Vatandaşa sistem üzerinden istediği firmaya müsaade verme, istemediği bildirileri da engelleme hakkı getirildi. Yasağa uymayan firmalar da cezalandırıldı. Fakat bir müddet sonra bu sistem de telefon tacizini durduramadı.

KUMAR BATAKLIĞINA SÜRÜKLÜYOR

Firmalar, Mesaj İdare Sistemi’ne kayıt yaptırmadan, vatandaşın onayını almadan yine telefon tacizine başladı. Daha da ileri giden sanal kumar portalları, telefonla aradığı vatandaşlara sanal krediler açıp kumar bataklığına bile sürükleyebiliyor. Numaraların tek tek engellenmesi de bu tacizleri durduramıyor. Yeni telefon numaraları ile vatandaşın telefonu açmasını sağlamak için, çapraz arama hilesine başvuruluyor. Örneğin İstanbul’da bir vatandaş Ankara üzerinden, Ankara’daki vatandaş da İzmir üzerinden aranıyor.

MEŞGULKEN ARAMA SÜRÜYOR

Telefon görüşmeleri sırasında da taciz kesilmiyor, vatandaş reklam aramalarına karşılık vermek için birden fazla vakit kendi aramalarını kesmek zorunda kalıyor. Kanunsuz biçimde elde edilen, içinde telefon numaralarının da olduğu şahsî dataların hacker portallarında satılması arama listelerini de kabartıyor. Portallardan kanunsuz bir formda bilgilerimizi satın alan firmalar, Mesaj İdare Sistemi’ne kayıt yaptırma zahmetine katlanmadan aramaya koyuluyor. Birtakım şirket çalışanlarının da ferdî bilgilerin yer aldığı verileri, müsaadesiz formda pazarlamacılara ya da internet sitelerine yüksek fiyatlara sattığı belirtiliyor.

KORSAN GÖNDERİYORLAR

Tüketici Müracaat Merkezi Onursal Lideri Aydın Ağaoğlu, telefon tacizine maruz kalan vatandaşların şikayet haklarının olduğunu söyledi. Ağaoğlu şu sözleri kullandı: “Vatandaşlara, Ticari Mesaj Şikayet Merkezi’ne başvurduktan ya da Mesaj İdare Sistemi’nde engelledikten sonra üç iş günü içinde bildiri gelemez. Lakin korsan ya da kayıtsız gönderiyor olabilirler. Arayan şirketleri Mesaj İdare Sistemi’nde görmezseniz o şirket sisteme girmemiş demektir. Savcılığa ya da Ticaret Bakanlığı’na şikayet edebilirsiniz.”

MÜSAADE VERMEMEK REDDETMEK SAYILIR

Ağaoğlu şöyle devam etti: “Ticari mesajda size kesinlikle reddetme hakkının tanınması gerekiyor. E-postada da tıpkı usulle çıkış hakkı olmalı. Gönderilen ticari mesajla ilgili rastgele bir ret ya da kabulünüzün olmaması o iletiyi istemediğiniz manasına gelir. Üç iş gününden sonra bildiri gönderemez. Müsaade vermediğiniz yerden ticari mesaj gelirse bununla ilgili de reddetme imkanı sunulmalı. Müsaade vermediyseniz otomatikman reddetmiş sayılırsınız.”

KURTULMAK İÇİN ŞİKAYET EDİN

• Şayet Ticari Mesaj İdare Sistemi’ne kayıt yaptırmayan şirketlerden ileti ya da arama geliyorsa bu kurumlar, haksız çıkar uğruna şahsî dataları müsaadesiz kullanarak hata işlemiş oluyor. Vatandaşların bu durumdan kurtulması için onayı dışında yapılan arama ve iletileri Ticaret Bakanlığı’nın Ticari Mesaj Şikayet Merkezi’ne şikayet etmesi gerekiyor. Şikayet durumunda firmaya hukuksal ve idari yaptırım uygulanıyor. Buna karşın devam eden aramalarda Cumhuriyet Savcılıklarına şikayette bulunmak gerekiyor.

Datalarımız elden ele dolaşıyor

Yeni medyayla birlikte datalara daha kolay ulaşılabildiğine dikkat çeken İrtibat Uzmanı Said Ercan şöyle konuştu: “Bazı şirket çalışanları müşteri verilerini, cep telefonu numaralarını satışa çıkarıyor. Bölümde bu veriler maalesef elden ele dolaşıyor.

Her isteyen kolaylıkla erişebilir. Uydurma bir whatsapp hesabı açıyor ya da SMS gönderiyor. Çok kolay elde edilebiliyor. Google yazdığınız vakit bile kullanıcı verilerini bulabiliyorsunuz. Bir alışveriş şirketine kurumsal çapta kaydoluyorsunuz. O serviste çalışan yazılımcı çarçabuk satabiliyor. Orada tek atımlık reklamlar var. Bilişim cürümlerine bu müsaadesiz bildirileri şikayet edebilirsiniz. Yalnızca kamu kurumu sizin onayınızı almadan bildiri atabilir. Bunlara dava açtığınızda da takip ediliyor. Ferdî datalar temel bir haktır alınıp satılamaz. Siz datalarınızın kullanabilmesi için müsaade verdiyseniz hata değil lakin müsaade vermediyseniz ağır cürümleri var. Son periyotlarda bilhassa pandemide bu iletiler arttı. Sanaldaki insanı avlamak kolay hale geldi. Bazen cezayı bile göze alabiliyorlar. Bu noktada devletin yaptırımları gözden geçirmesi gerekiyor.”

BİLGİLER AZ PAYLAŞILMALI

Vatandaşların son derece dikkatli olması gerektiğini belirten Toplumsal Medya ve Dijital Güvenlik Eğitim Araştırma Merkezi (SODİMER) Lideri Prof. Dr. Levent Eraslan, “Üye olduğunuz sitelerin birçok elindeki bu dataları anket şirketleri, veritabanı ve gibisi şirketlere para karşılığı satmaktadır. Bilhassa yeni kurulan şirketler isimlerinin yayılması ismine bu dataları kullanmakta ve kullanıcılara ulaşıp promosyon tekliflerinde bulunuyor. Vatandaşlar üye olunan internet sitelerine dikkat etmeliler. Facebook’un bile dataları servis ettiği şu günlerde ferdî dataların dağıtımı için alınabilecek en sağlam tedbir toplumsal medya kullanmamaktır lakin hayatımızın eksiksiz bir kesimi haline geldiği için, üye olunan sitelere dikkat edilmeli ve mümkün olduğu kadar az şahsî bilgi paylaşılmalıdır” halinde konuştu.

Ayşe Mine Alioğlu