Kocaeli Üniversitesi Jeofizik Kısım Lideri Prof. Dr. Bülent Oruç, muhtemel İstanbul zelzelesinde, 17 Ağustos 1999 ve 12 Kasım 1999 …
Kocaeli Üniversitesi Jeofizik Kısım Lideri Prof. Dr. Bülent Oruç, muhtemel İstanbul zelzelesinde, 17 Ağustos 1999 ve 12 Kasım 1999 sarsıntılarında berbat yapı stoku kullanılmış ‘yorgun’ binaların yıkılma mümkünlüğünün yüksek olduğunu vurguladı. Kocaeli’nin faal fayların üzerinde olduğuna dikkat çeken Oruç, “Deprem anına yönelik birtakım adımlar atmamız gerekiyor. Yapılacak süreçler içerisinde en kıymetlisi bilhassa yapı envanter bilgisinin çıkarılması ve mahallî taban şartlarının çok ayrıntılı bir biçimde belirlenmesi gerekiyor. Aslında burası faylarla örtülü bir ortam” dedi.
“Doğayla inatlaşmak yanlışsız değil”
Tabiatla barış halinde olmanın gerekliliğine değinen Prof. Dr. Oruç, “Kocaeli Körfezi’ne baktığınız vakit, etrafında dağlar var, hasebiyle açılma bölgesi gelişmiş ve ortada bir çanak oluşmuş. Bunları da etkin faylar meydana getiriyor. Etkin fayların bu coğrafyanın şekillenmesinde, genç sedimentlerin birikmesinde ve toprağın bereketli olmasında katkıları var. Bizim bu fayların yararını anlamamız gerekiyor. Ziyanını da önlemek için aklımızı ve bilimi kullanarak riski azaltma projeleri geliştirmemiz gerekiyor. Bizim tabiatla savaş halinde değil, barış halinde olma hususlarını araştırmamız lazım. Tabiatla inatlaşmak gerçek değildir. Sonuçta bunun her vakit yenileni insan olur. Bunu biyolojik afetlerde, sellerde, taşkınlarda, iklim değişikliğinde ve zelzelede görebiliyoruz. Tabiatla barış içinde olmanın yolu da şu, aklın ve bilimin ışığında, fayların üreteceği zelzelelere karşı, sağlam yapılar inşa edip hakikat tabanlar seçmek gerekir” diye konuştu.
Prof. Dr. Oruç, mümkün bir sarsıntıda Kocaeli’deki binaların yıkılma muhtemelliğine dikkat çekerek, şöyle konuştu:
“17 Ağustos zelzelesinden sonra Kocaeli’deki binalarda haliyle yorgunluk oluştu. Mümkün İstanbul zelzelesi yaşanacak. 1939 Erzincan sarsıntısından bu yana bin 500 kilometrelik Kuzey Anadolu fay çizgisi üzerinde zelzeleler batıya yanlışsız seyretti. Kuzey Anadolu fay çizgisinin batıya yanlışsız bir göç etme üslubu var. İzmit Körfezi’nin doğusuna kadar dayandı, bu nedenle İstanbul’da bir zelzele bekliyoruz. 1894 yılında Adalar kolu dediğimiz fay kolunda olmasını beklediğimiz muhtemel bir sarsıntıda Kocaeli’deki binaların yıkılma mümkünlüğü çok yüksek. Binalar ağır hasar alacak demiyorum, yıkılma olasılığından bahsediyorum.”
“Güvenli ömür alanları hayata geçirilmeli”
Oruç, kentsel dönüşümün hızlandırılması ve inançlı hayat alanlarının bir an evvel hayata geçirilmesi gerektiğini tabir ederek, “Yaygın görüş, İstanbul sarsıntısının, Kuzey Anadolu fay sınırının Marmara Denizi içindeki Çınarlık çukurluğu kuzeyini denetleyen Adalar kolu, Orta Marmara kolu ve Ganos kolundan biri üzerinde ve yakın vakitte olacağıdır. Bilhassa Adalar kolu ve Ganos kolunun güçlü kabuk dayanım modeline karşılık geldiği ve yıkıcı sarsıntının bu iki koldan biri üzerinde meydana geleceği istikametinde görüşler vardır. Bir de 1894 yılında Adalar kolu civarında meydana gelen yıkıcı İstanbul sarsıntısı dikkate alındığında, yeni bir yıkıcı zelzelenin meydana gelme mümkünlüğünü yüksek görüyoruz. Bu durumda İstanbul’a yakınlığı nedeniyle Kocaeli’nin de etkileneceği açıktır. Bilhassa 1999 sarsıntılarından sonra güçlendirildiği söylenen orta hasar binaların ve ‘yorgun’ binaların yıkılma mümkünlüğünü yüksek görüyoruz. Bu nedenle kentsel dönüşüm sürecini hızlandırarak, inançlı ömür alanlarının bir an evvel hayata geçirilmesi gerekmektedir” diye konuştu.
